فال روزانه یکی از مواردی است که علاقمندان خاص خود را دارد . فال از گذشته در ایران باستان وجود داشته است . فال های متفاوتی وجود دارد که برخی از مردم به صورت جدی و برخی دیگر به صورت تفننی از فال بهره می گیرند .
چهار فصل بودن کشور ایران و علاقه ایرانیان باستان به برگزاری جشن و دورهمی ها دلیلی شده است تا جشن های فصلی بسیاری در تقویم این مردمان جای بگیرد. عید نوروز در ابتدای فصل بهار، جشن تیرگان در ابتدای فصل تابستان و جشن مهرگان در ابتدای فصل پاییز و همچنین جشن شب یلدا در آغاز زمستان.
متاسفانه بنا به دلایل مختلف اعم از مطالعه نکردن تاریخ و رجوع نکردن به رسوم گذشتگانمان به دلیل مشغله های روزمره، بسیاری از این جشن های باستانی بدست فراموشی سپرده شده است و چیزی به غیر از یک نام از این آیین ها بجا نمانده است.
امروز که در آستانه فصل زمستان هستیم و چند قدمی بیشتر تا جشن شب یلدای 1401 نمانده است فرصت مناسبی است تا دغدغه های جاودانه زندگی مدرن را برای ساعاتی کنار بگذاریم و به فکر برگزاری یک شب یلدای به یاد ماندنی باشیم؛ به یادماندنی بدین معنی نیست که ساعت ها خود را درگیر خرید در بازار و یا تهیه پیش نیازهای رفتن به بازار کنیم.
جشن شب یلدا به سادگی پیروزی نور بر تاریکی و غلبه همبستگی بر تکروی در روزهای سرد و تاریک راه هزاران ساله ایی را از قلب تاریخ و فرهنگ پشت پیموده است و ما خواسته و یا ناخواسته وارث این ارثیه هستیم و موظف به حفظ و حراست از این سنت دیرینه هستیم و همان گونه که اجدادمان نگاهش داشتند آن را برای نسل های آینده های خود زنده نگه داریم.
یکی از سنت های جالب ایرانیان در مورد شب یلدا گرفتن فال و استخاره کردن است.
فال حافظ مخصوص شب یلدا
مشهور است که امروز در خانهٔ هر ایرانی یک دیوان حافظ یافت میشود. ایرانیان طبق رسوم قدیمی خود در روزهای عید ملی یا مذهبی نظیر نوروز بر سر سفره هفت سین، و یا شب یلدا، با کتاب حافظ فال میگیرند.
برای این کار، یک نفر از بزرگان خانواده یا کسی که بتواند شعر را به خوبی بخواند یا کسی که دیگران معتقدند به اصطلاح خوب فال میگیرد ابتدا نیت میکند، یعنی در دل آرزویی میکند. سپس به طور تصادفی صفحهای را از کتاب حافظ میگشاید و با صدای بلند شروع به خواندن میکند.
کسانی که ایمان مذهبی داشته باشند هنگام فال گرفتن فاتحهای میخوانند و سپس کتاب حافظ را میبوسند، آنگاه با ذکر اورادی آن را میگشایند و فال خود را میخوانند.
چشمها را بسته و چند نفس عمیق بکشی
حالا جمله زیر را بخوانید :
ای حافظ شیرازی! تو محرم هر رازی! تو را به خدا و به شاخ نباتت قسم می دهم که هر چه صلاح و مصلحت می بینی برایم آشکار و آرزوی مرا براورده سازی.
استخاره شب یلدا
استخاره در لغت به معنی خواستن بهترین چیز و طلب کردن خیر است و در اصطلاح نوعی دعا است در انجام امری که خیر و شر آن بر انسان پوشیده است. شیخ مفید استخاره کردن را خیر خواستن از خداوند میداند. استخاره در امور مباح یا برای ترک امر مستحبی، به جهت تعارضش با امر مستحب دیگر وارد است
به روایتی ازامام صادق (ع):
بهتر است که قبل از استخاره سه بار سوره ی اخلاص (قل هو الله احد) را بخواند
سپس سه مرتبه صلوات بر محمد و ال محمد بفرستد و سپس نیت کرده و به آنچه که مایل است استخاره کند، نیز پسندیده تر آنست که رو به قبله ، با لباس و بدن پاک و وضو باشد
به طور کلی شب یلدا از دو بخش تشکیل شده است:
یک بخش آن به خوراکی ها، میوه ها و غذاهای خاص و خوش رنگ و لعاب ویژه این شب اختصاص دارد که از مهم ترین آن ها می توان به هندوانه، انار و آجیل های مختلف از جمله تخمه اشاره کرد.
بخش دوم شامل عادات مردم و آداب زیبایی است که در طول شب برگزار می شود، به عنوان مثال مردم ایران به دلیل اعتقادات مذهبی و فرهنگ غنی خود در طول شب به شعر خوانی، شاهنامه خوانی، تفال به دیوان حافظ و قصه خوانی می پردازند.
ایده فال گرفتن در شب چله یکی از پر طرفدارترین سنت های یلدایی ایرانیان است زیرا مردم معتقد هستند شب یلدا از شب های مقدس است که خداوند در آن نعمت های خود را بیش از همیشه به سوی بندگانش سرازیر می کند و به همین دلیل سعی می کنند با تفال زدن به دیوان حافظ، این شاعر فرهیخته را واسطه ای برای برآورده شدن حاجات و آرزوهای خود قرار دهند.
خواجه حافظ شیرازی از شاعران بزرگ ایران زمین است که علاوه بر سرودن اشعار پر معنی و زیبا، حافظ کل قرآن بوده است. باور مردم بر این است که حافظ به دلیل رابطه نزدیکی که با عالم بالا داشته از اسرار و رازهای نهان الهی آگاه است و در اشعارش پرده از برخی حوادث آینده بر می دارد.
به همین دلیل در شب یلدا که شبی مقدس و پر برکت است با نیت کردن از حافظ می خواهند تا جواب سوالاتی که در دل دارند (از جمله پیش بینی آینده) را در قالب اشعار به آن ها بدهد.
تفال زدن به دیوان حافظ آداب و رسوم خاصی دارد که بهتر است در این شب خاص به آن ها توجه شود.
برای گرفتن فال آماده شوید
فال گرفتن فی البداهه و بدون آمادگی روحی بیشتر شبیه سرگرمی های دور همی است تا یک کار مقدس و معنوی. به همین دلیل توصیه می شود ابتدا دل خود را آرام کرده، وضو بگیرید و لباس تمیز و راحت به تن داشته باشید.
نیت کنید
قبل از تفال زدن به دیوان حافظ باید نیت کنید، یعنی خواسته یا سوالی که در ذهن دارید را با وضوح کامل در دل تکرار کنید. بعد از نیت کردن مرسوم است چند جمله زیر به زبان آورده شود:
ای حافظ شیرازی تو محرم هر رازی؛ تو را به خدا و به شاخ نبات ات قسم می دهم که هر چه صلاح و مصلحت می بینی برایم آشکار و آرزوی مرا بر آورده سازی.
تفال بزنید
تفال زدن در شب یلدا و در جمع خانواده معمولا توسط بزرگ خانواده، کسی که اشعار حافظ را به زیبایی می خواند یا کسی که در این کار تجربه دارد انجام می شود.
یکی از شیوه های رایج این است که افراد خانواده به نوبت نیت کرده و شخص فال گیرنده با ذکر صلوات یا فاتحه ای دیوان حافظ را باز می کند، سپس با صدای بلند شعر (و گاه تعبیری که در برخی کتاب ها ذکر شده) را برای او می خواند.
اگر خودتان می خواهید دیوان حافظ را باز کنید، با دست چپ کتاب را گرفته و با دست راست آن را باز کنید. در صفحه ای که باز می شود غزل بالای صفحه سمت راست فال شما می باشد. اگر بخشی از شعر در صفحه قبل است باید به ابتدای غزل رجوع کنید.
شاهد فال
گاهی حتی با خواندن چند باره غزل مورد نظر، احساس می کنید موضوع مطرح شده در آن رابطه ای با حال و فال شما ندارد، در این صورت می توانید از شاهد فال استفاده کنید. منظور از شاهد فال یکی از بیت های 1، 3 یا 5 غزل بعدی می باشد.