آشنایی با احکام قضایی| آیا می‌دانید که در هر پرونده چه حکمی صادر می‌شود؟

به گزارش رصد ورزشی:احکام قضایی به دستور قانون صادر می‌شوند. احکام قضایی  کشورها بسیار مهم هستند. در واقع، احکام قضایی شامل تصمیماتی هستند که توسط دادگاهها یا سایر مراجع قضایی صادر می شوند . احکام قضایی می‌توانند در موارد مختلفی از جمله شامل جرائم، تنظیم قرارداد و مسائل مرتبط با حقوق تأسیسات و مالکیت صادر شود.  احکام قضایی به عنوان منبع حقوقی مهمی شناخته می‌شوند

حکم قضایی چیست و چگونه تعریف می شود؟

پیش از آشنایی با انواع حکم قضایی، باید ماهیت حکم را بدانید. حکم قضایی، رأیی است که در دادگاه برای محتویات پرونده و موضوع مورد بررسی صادر می‌شود. این اصطلاح حقوقی به منظور اشاره به نظر و تصمیم دادگاه برای یک پرونده حقوقی و یا کیفری به کار برده می‌شود. شرایط پرونده و نوع اجرای حکم، نوع حکم را مشخص می‌کند. گاهی تصمیمی که دادگاه اتخاذ می‌کند، قرار نامیده می‌شود که البته در تعریف هم با حکم تفاوت دارد. حکم، نظر دادگاه درمورد ماهیت پرونده است و باید توسط طرفین اجرا شود؛ در حالیکه قرار چنین شرایطی ندارد. ممکن است حکم به گونه‌ای باشد که متهم یا حتی شاکی را مجبور به انجام کاری کرده و یا از انجام دادن عملی، منع نماید. اگر حکم توسط طرفین دعوا اجرا نشود، فرد در برابر دادگاه مجرم است و به جرم بی ‌احترامی به دادگاه و حکم قضایی محاکمه خواهد شد.

مطلب مفید: تفاوت حکم با قرار چیست؟ بررسی تفاوت حکم با قرار از تمامی جوانب

انواع حکم قضایی و تعریف هر یک

حالا که با ماهیت حکم و تفاوت آن با قرار آشنا شدید، می‌رویم سراغ اصل موضوع یعنی معرفی انواع حکم قضایی. توجه داشته باشید این که شما هریک از حکم‌های قضایی و شرایط آنها را بشناسید، لزوما باعث نمی‌شود که در پرونده مورد نظرتان موفق شوید. شما به یک وکیل یا مشاور حقوقی نیاز دارید که مسیر را به شما نشان داده و از تبصره‌ها و چند و چون کار اطلاع کامل داشته باشد. به طور کلی احکام قضایی شامل انواع اعلامی و تاسیسی، غیابی و حضوری، قطعی و غیرقطعی، نهایی و غیر نهایی و لازم‌الاجرا و غیر لازم‌الاجرا می‌باشند.

حکم اعلامی در مقابل حکم تاسیسی

اگر حکم دادگاه به پرونده‌ای، از نوع اعلامی باشد، یعنی بعد از بررسی کامل پرونده و شکایت شاکی، وضعیت جدیدی را به وجود نمی‌آورد. به عبارت بهتر، چنانچه شخصی برای تعیین وضعیت یک مورد حقوقی به دادگاه مراجعه کند و دادگاه در این باره حق را به او داده باشد، رأی به صورت حکم قضایی اعلامی به طرفین اعلام می‌گردد. در این شرایط، تأکید روی اجرای بند حقوقی است و هیچ چیز جدیدی به مورد حقوقی قبلی اضافه نمی‌شود.

اما اگر حکم قضایی دادگاه یک حکم جدید باشد و با شرایط اولیه حقوقی پیش آمده بین طرفین تفاوت داشته باشد، به آن حکم قضایی تاسیسی گفته می‌شود. درواقع در این مورد از انواع حکم قضایی، به دلیل صدور یک حکم جدید از اصطلاح تاسیسی برای آن استفاده می‌شود. توجه داشته باشید که در برخی از پرونده‌ها تفکیک کردن نوع حکم قضایی دادگاه به سادگی امکان‌پذیر نیست و ممکن است یک حکم، ویژگی‌های چند نوع حکم را همزمان باهم داشته باشد.

حکم غیابی در مقابل حکم حضوری

از دیگر انواع حکم قضایی، احکام حضوری و غیابی هستند. حکم دادگاه زمانی حضوری است که متهم از ابتدا در دادگاه حاضر بوده و در جریان اتفاقات دادگاه قرار گرفته باشد. دادگاه در پایان جلسه اقدام به صدور رای کرده و با حضور متهم، نوع حکم را تعیین می‌کند. اما اگر متهم به هر دلیلی در جلسه دادگاه حضور نداشته باشد، حکم به صورت غیابی صادر می‌گردد. احتمالا اصطلاح حکم طلاق غیابی را بارها شنیده‌اید. در این حالت نه متهم در دادگاه حضور دارد و نه وکیل و دادخواست او. اگر متهم قادر به شرکت در جلسه دادگاه نبوده و یا به هر دلیل دیگری حاضر نشود اما وکیل وی در جلسه حضور داشته باشد، حکم حضوری صادر خواهد شد.

مطلب پیشنهادی: طلاق غیابی چیست؟ راهنمای کامل مراحل، مدارک، شرایط، زمان و هزینه

حکم قطعی در مقابل حکم غیرقطعی

حکم قطعی و غیرقطعی نیز یکی دیگر از انواع حکم قضایی هستند که تعاریف خاص خود را دارند. احکام و آرایی که دادگاه در پرونده‌ها صادر می‌کند، قابل اعتراض هستند. دادگاه و قضای دیگری، مسئول رسیدگی به اعتراض یکی از طرفین قرار هستند اما گاهی این امکان وجود ندارد. در حال حاضر، حکم صادر شده برای دعاوی حقوقی مالی زیر ۳ میلیون تومان امکان اعتراض ندارد. به چنین حکمی، حکم قطعی گفته می‌شود و اگر امکان اعتراض برای طرفین وجود داشته باشد، یعنی حکم غیر قطعی می باشد.

حکم نهایی در مقابل غیر نهایی

حکم نهایی و غیرنهایی در تعریف بسیار شبیه به یکی دیگر از انواع حکم قضایی یعنی احکام قطعی و غیرقطعی هستند. حکم نهایی، قابل اعتراض و فرجام خواهی نیست؛ توجه به این نکته مهم است که حکم غیرقطعی اگرچه قابل اعتراض است، اما تحت شرایطی ممکن است به حکم قطعی تبدیل شود. اگر زمان اعتراض و فرجام خواهی به حکم غیرقطعی یا قطعی دادگاه گذشته باشد، مصادیق حکم نهایی هستند. در غیر این صورت، احکام صادر شده از طرف دادگاه حکم غیرنهایی در نظر گرفته خواهد شد.

حکم لازم ‌الاجرا در مقابل حکم غیر لازم ‌الاجرا

حکم لازم‌ الاجرا هم یکی دیگر از انواع حکم قضایی است که در صورت صدور آن از طرف دادگاه، یکی از طرفین باید آن را در زمان تعیین شده اجرا کند. طبق قانون اگر فرد حکم لازم الاجرا را نادیده گرفته و اجرا نکند، طرف دیگر می ‌تواند با کمک نیروی انتظامی و قوه قهریه وی را مجبور به اجرای حکم کند. احکام نهایی و قطعی معمولاً لازم ‌الاجرا بوده و شامل این قوانین قرار می‌گیرند. مشخص است حکمی که خلاف این ویژگی را داشته باشد، غیر لازم الاجرا تلقی می‌شود.