محمد باغستانی در یادداشتی نوشت: جامعه هدف سامانه توثیق الکترونیکی همه سهامداران است. به همین دلیل سعی کردیم این فرایند با همکاری بانکها با کمترین میزان پیچیدگی ارائه شود، به طوری که افراد به سادگی یک خرید اینترنتی و تنها با استفاده از گوشی تلفن همراه خود بتوانند تسهیلات را وثیقه کنند و یک تامین مالی آسان را دریافت کنند. توثیق هوشمند یا الکترونیک، یک روش تامین مالی است که ضمن امتیازات گسترده برای سهامداران خرد، منافع ملی و کلانی برای اقتصاد کشور و ثبات بازار سرمایه خواهد داشت.
مدل طراحی شده برای توثیق هوشمند سهام به گونهای است که سهامداران از سود، افزایش سرمایه و مشارکت در مجامع شرکتهایی که در آن سهامدار هستند، محروم نمیشوند. این یعنی با وجود اینکه سهم آنها به عنوان وثیقه در نظر گرفته میشود اما مزایای سهامداری را از دست نمیدهند. در مدل کنونی توثیق هوشمند، نسبت میزان پذیرش توثیق برای تسهیلات به ارزش سهام، در اختیار بانکهاست. یعنی بانکها مشخص میکنند که سقف توثیق چقدر باشد.
متقاضیان برای دریافت این تسهیلات باید در سامانه جامع مشتریان «سجام» ثبت نام و احراز هویت شده باشند و در ادامه باید شرایط و تعهدات مربوط به توثیق الکترونیکی سهام را حتما بپذیرند و تمام بندهای مربوط به آن را با دقت کافی مطالعه کرده باشند تا بتوانند تسهیلات مورد نظر را دریافت کنند.
از مزایای توثیق الکترونیکی سهام و دریافت تسهیلات این است که، باعث ثبات و تعادل بخشی در بازار سرمایه می شود؛ به این صورت که مردم میتوانند برای تامین مالی به جای فروش دارایی، آن را نزد بانک وثیقه، تسهیلاتی دریافت و برای امور مربوط به خود از آن استفاده کنند.
توثیق الکترونیکی سهام به عنوان یک پل ارتباطی بین بازار سهام و بازار پول ایجاد شده و در نتیجه این بانکها هستند که به عنوان یکی از عوامل اصلی این فرایند ایفای نقش میکنند. در حال حاضر سه بانک ملی، مهر و رسالت به این فرایند ملحق شده و این امکان را در درگاههای خود اضافه کردهاند.
شرکت سپردهگذاری مرکزی محدودیتی در خصوص ارائه این خدمات به سایر بانکها ندارد و این شرکت درحال تنظیم تفاهمنامههایی است که فهرست حقوقی تکمیل شود و پس از آن اعلام عمومی میشود که سایر بانکها هم ملحق شوند.
به طور کلی مدیریت ریسک نمادهای قابل توثیق در اختیار بانکهاست و هر بانک میتواند متغیرهای مخصوصی برای تعیین نمادهای پرریسک و کمریسک مشخص کند. اساسا مدیریت ریسک نمادهای قابل توثیق در اختیار بانکهای مشارکت کننده در این طرح است.
از ابتدای سال ۱۴۰۰ تاکنون عملیات توثیق بیش از ۳۵۰ هزار متقاضی برای توثیق سهام عدالت انجام و نزدیک به ۶ هزار مورد هم رفع توثیق شده، که پیشبینی میشود این فاز از توثیق هوشمند با توجه به اینکه دیگر تمام سهامداران میتوانند از آن خدمت بگیرند، گستردهتر و با پیچیدگیهای بیشتری انجام شود.
هفته نامه اطلاعات بورس