ابوالفضل جلیلی: مستقل‌تر از این دیگر نمی‌توانم فیلم بسازم / کرونا از زندگی ما حذف نمی‌شود

بااین‌وجود همچنان برخی فیلمسازان این سنگر را حفظ کرده‌اند، اما سؤال اینجاست که ماحصل فعالیت این افراد تا چه اندازه تأثیرگذار بوده و درنهایت نقش فیلمسازان و اهالی سینما در بهبود شرایط اجتماعی کشور تا چه حد می‌تواند باشد؟ در ارتباط با این موضوع ابوالفضل جلیلی، فیلمسازی که طی این سال‌ها بدون داشتن سهمی از اکران عمومی همچنان در زمینه ساخت آثار اجتماعی سماجت به خرج داده است، سخن گفتیم.

جلیلی در گفت‌وگو با خبرنگار هنرآنلاین در پاسخ به این سؤال که با توجه به سختی‌های فیلمسازی در عرصه آسیب‌های اجتماعی آیا همچنان فیلمسازان درباره ساخت آثاری که به جامعه مربوط است، پیش‌قدم می‌شوند و علاقه‌ای هست تا درباره مشکلات قشرهای ضعیف جامعه فیلم بسازند، گفت: اصولاً هنر سه‌گانه است، یعنی یکی هنر برای حکومت است، دیگری هنر برای هنر و درنهایت هنر برای جامعه، که در این بخش می‌تواند این اتفاق بیفتد و فیلمساز به سراغ موضوعاتی برود که به اقشار مختلف جامعه می‌پردازد.

او با اشاره به طرح موضوع سیاه‌نمایی در ساخت فیلم‌های اجتماعی، اظهار کرد: به‌شخصه چیزی را به‌عنوان سیاه‌نمایی نمی‌شناسم. بعد از انقلاب اسلامی یکسری افراد ترسیدند که از عهده اداره کشور برآیند و به همین دلیل این واژه را مد کردند. سیاه‌نمایی یعنی چه؟ ما هشت سال جنگ را پشت سر گذاشتیم و همه جوانان با عقاید و ادیان مختلف برای دفاع مقدس از وطن در این جنگ حضور یافتند، خود جنگ تلخی‌هایی دارد، اما پرداختن به آن را نمی‌توان بد دانست؛ شما می‌توانید از این افراد بد بگویید! هیچ فیلمسازی هم علاقه‌مند نیست که بد آن را بگوید، بنابراین نمایش جنگ بد نیست، اما جاهایی که اتفاقات بدی افتاده است و خلافی رخ داده است سیاه‌نمایی می‌نامند. شما می‌توانید یک دیوار سفید را با فیلم سیاه نشان دهید؟ خیر! مگر این که آن دیوار چرک و کثیف باشد. فیلم آیینه جامعه است. شما نمی‌توانید در جبهه سیاه‌نمایی را نشان دهید چون همیشه ایثار و فداکاری در آن دیده شد و یک فرهنگ غنی معرفتی در آنجا وجود داشت، اما وقتی در مسائل دیگر مانند اختلاس، خانه‌خراب کردن اقشار بی‌بضاعت و ... فیلمی ساخته می‌شود، آن را سیاه‌نمایی می‌نامند درحالی‌که می‌توان سیاه‌نمایی آن را نیز پاک کرد.

کارگردان "دت یعنی دختر" در ادامه با اشاره به عملکرد شهردار مشهد که اخیراً پیش از تخریب واحدهای مسکونی برای ساخت یک بزرگراه، به همراه همسر خود به منزل ساکنانی که در منطقه طرح مذکور قرار داشتند مراجعه کرده و با اقدامات متعدد سعی در حل مشکل آن‌ها و جلب رضایت آن‌ها کرد، درباره نمایش مثبت عملکرد مدیران در آثار سینمایی و به نمایش درآوردن این رفتارها و این که معمولاً پرداختن به این موضوعات کلیشه‌ای و نمایشی محسوب می‌شود، اظهار کرد: البته این اقدامات مانند قرص مسکن هستند ولی باید دیده شده و به آن پرداخته شود.

وی افزود: ما چهل و دو سال است که انقلاب کرده‌ایم و در این مدت بهترین فرصت‌ها را از دست دادیم. زمانی که شهید باکری شهردار ارومیه بود، در زمان سیل آن داستان معروف را رقم زد. او پیرزنی را کول کرد تا او را نجات دهد و آن زن گفت، "ای‌کاش شهردار هم یک جو غیرت تو را داشت، پسر جان!"، درواقع نمی‌دانست که همان موقع سوار بر کول شهردار است، ما اگر آن فرهنگ را ادامه داده بودیم، امروز نیاز نبود برای حرکت شهردار یک شهر که به بازدید از افراد ضعیف رفته است، بگوییم می‌توان این رفتار را سرلوحه قرار داد و آن را تبدیل به فیلم کرد یا نه، الان دیگر نمی‌توان چنین اتفاقی را رقم زد، چرا که نسل جدید آن‌قدر سرگشته و محروم از همه چیز است که دیگر آن را باور نمی‌کند و آن را رفتاری نمایشی می‌داند. البته که امیدوارم این رفتارها نمایشی نباشند. در اروپا نخست‌وزیر هلند با دوچرخه و بدون محافظ هر روز سر کار می‌رود و این تبدیل به یک امر عادی می‌شود، درحالی‌که اگر شهردار ما این کار را انجام دهد این رفتار را خوب نمی‌دانیم و نمی‌پذیریم و فکر می‌کنیم نمایشی است. من با این‌گونه کارها خیلی موافق نیستم و به نظرم جهان سومی است.

او در ادامه درباره فیلم"مسیر معکوس" و فعالیت‌های جدید خود بیان کرد: ازآنجایی‌که دوستان در جشنواره فیلم کودک از فیلم من خوششان نیامد و آن را دوست نداشتند، کمکی هم نکردند و فیلم مانده است تا بتواند به اکران برسد. من همواره جزو فیلمسازانی هستم که با یک‌پنجاهم بودجه‌های معمول فیلمم را می‌سازم و از این مستقل‌تر دیگر نمی‌توانم فیلمی بسازم.

جلیلی در خاتمه درباره تأثیر کرونا بر تولیدات سینمایی گفت: کرونا از زندگی ما حذف نمی‌شود تا ما به زندگی قبلی خود برگردیم. به نظرم این یک توافق جهانی است برای تغییر تمام سیستم‌های اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی دنیا. کما این که الان نیز شاهد این هستیم که سیستم دنیا تغییر یافته است و بسیاری از مسائل نیز از بین رفته است. درواقع امروز با توجه به شرایط به این نتیجه رسیدیم که مهم‌ترین چیز برای بشریت نجات جان است و چیز دیگری اهمیت ندارد. باید مراقب باشیم، اما کرونا را بزرگ نکنیم، قطعاً این تغییرات در سینما نیز دیده می‌شود اما این به معنای از بین رفتن آن نیست.