یک تصور اشتباه رایج وجود دارد که میگوید مصرف زیاد کلسیم میتواند خطر ابتلا به سنگ کلیه را افزایش دهد. این در حالی است که غذاهای غنی از کلسیم در رژیم غذایی، مانند شیر، ماست، پنیر، شیر غنی شده، لوبیا سفید، بادام و دانه چیا در واقع خطر ابتلا به سنگ کلیه را کاهش میدهند.
در واقع، کلسیم قبل از رسیدن به کلیهها به اگزالات (مولکولهایی که به صورت طبیعی و به میزان زیادی در گیاهان و بدن انسانها به وجود میآیند) متصل شده و از ایجاد سنگ جلوگیری میکند. البته مشخص نیست که آیا مصرف کلسیم به شکل مکمل همان اثر مفید را خواهد داشت یا خیر.
سنگ کلیه چیست؟
سنگ کلیه جسم سختی است که از کلسیم، اگزالات، اورات، سیستین، گزانتین و فسفات موجود در ادرار ساخته میشود. در بیشتر افراد، سایر مواد شیمیایی موجود در ادرار، تشکیل سنگ را متوقف میکنند یا مصرف مایعات موجب دفع مواد شیمیایی از کلیه میگردند. اگر سنگی تشکیل شده و نتواند از طریق ادرار دفع شود، باعث ایجاد درد میشود. شایعترین نوع سنگ کلیه اگزالات کلسیم است.
بنابر اعلام دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت، عوامل خطر برای ایجاد سنگ کلیه شامل سابقه خانوادگی سنگ کلیه، مصرف ناکافی آب، تحرک فیزیکی (ورزش) خیلی زیاد یا کم، دریافت زیاد شکر یا نمک و... است.
برای جلوگیری از ایجاد سنگ کلیه چه کنیم؟
- به اندازه کافی آب بنوشید تا ادرار زرد کم رنگ شود.
- مصرف میوه و سبزیجات خود را افزایش دهید. این باعث افزایش PH ادرار میشود و احتمال تشکیل سنگ را کاهش میدهد.
- مصرف غذاهای فرآوری شده حاوی شکر و نمک را کاهش دهید. برچسبهای روی غذاهایی مانند سس، نان، گرانولا و غلات را با هم مقایسه کنید تا مارکهایی را بیابید که قند و نمک کمتری دارند.
- از منابع خوب کلسیم در رژیم غذایی روزانه استفاده کنید.
- اگر سنگ کلیه اسید اوریکی داشتهاید، ممکن است لازم باشد مصرف الکل، گوشت قرمز یا صدف را محدود کنید.
- هفتهای چند بار به جای گوشت، حبوبات را به عنوان جایگزین پروتئین انتخاب کنید. مصرف زیاد پروتئین حیوانی میتواند خطر ابتلا به سنگ را افزایش دهد.
- از مصرف مکملهای ویتامین C خودداری کنید. زیرا ویتامین C اضافی میتواند به اگزالات بیش از حد تبدیل شود که ممکن است منجر به سنگ کلیه شوند.