یکی از انواع مجازات های اصلی ، مجازات قصاص است. قصاص و اعدام با هم تفاوت دارند .اعدام به زندگی فرد پایان می دهد ولی قصاص هم برای پایان دادن به زندگی و هم برای مجازات نقص عضو است. قصاص یک مجازات حدی است . مجازات حدی مجازاتی است که خداوند آن را مقرر کرده است ، به همین دلیل قانون گذار آن را به همان صورتی که در قران آمده است اعمال می کند و حق ایجاد هیچ گونه تغییر در آن ندارد . مجازات اعدام یعنی کیفر فرد با گرفتن جان او . اعدام در تاریخ حقوق کیفری سنگین ترین مجازات بشری بوده است و در واقع از آن به عنوان اشد مجازات یاد می شود .
تفاوت میان اعدام و قصاص
1-اولین و مهمترین فرق اعدام و قصاص این است که اعدام مجازاتی است که به زندگی فرد پایان می دهد ولی قصاص هم برای پایان دادن به زندگی و هم برای مجازات نقص عضو استفاده می شود .
2- برای اینکه مجازات قصاص توسط قاضی صادر شود ، کسی که از وقوع یک جرم ضرر کرده است باید به دادگاه مراجعه کند و از قاضی درخواست رسیدگی کند تا قاضی با بررسی موضوع اجازه قصاص بدهد مثل اینکه کسی دست دیگری را قطع کند . اما حکم اعدام با اقامه دعوی از طرف دادستان نیز صادر می شود ؛ مثل اینکه دادستان بابت محاربه شکایت کند .
3- قصاص مجازاتی است که قانون گذار آن را بر اساس آیات قران تبیین کرده و به صورت قانون در آورده است ولی مجازات اعدام توسط خود قانون گذار و با توجه به شرایط جامعه تعیین شده است . بنابراین قصاص یک مجازات حدی است ( مجازاتی که نوع و میزان آن در شرع تعیین شده است ) و اعدام یک مجازات تعزیری یا بازدارنده ( مجازاتی که قانون گذار با صلاحدید خود آن را برای تنبیه مجرم در نظر می گیرد ) .
4- خداوند همانطور که در قران اجازه قصاص را داده است به بخشش نیز دعوت کرده است . بنابراین در مجازات قصاص شاکی می تواند مجرم را ببخشد . اما مجازات اعدام چون از طرف قانون گذار تعیین می شود ، یک جرم غیر قابل بخشش است .
5- مجازات قصاص مختص جرم قتل عمد است اما اعدام مجازات کلی تری است که برای جرایم مختلفی مثل زنا ، سرقت حدی ، محاربه و ... صادر می شود .
6- نحوه اجرا قصاص و اعدام نیز با هم متفاوت است . برای مثال اگر کسی انگشت نشانه دیگری را با چاقو قطع کند انگشت نشانه او با چاقو قصاص خواهد شد و اگر با ساطور قطع کند قصاص با ساطور صورت می گیرد . اما اعدام همیشه به یک صورت است مثلا دار زدن همیشه به یک صورت و اعدام با تزریق همیشه به یک صورت رخ می دهد و تفاوتی در آنها نیست .
7- تفاوت کلی قصاص و اعدام این است که اعدام حالت کلی و عام تری نسبت به قصاص دارد .