بندر راهبردی چابهار ایران به انقلاب تجاری در منطقه منجر می‌شود

یک نشریه ژاپنی در تحیلی در مورد بندر راهبردی چابهار نوشت، ایران می‌تواند از رقابت چین و هند بابت بندر چابهار به نفع خود و برای ارتقاء موقعیت خود استفاده کند و در عین حال قدمت مستقل بودن دیرینه خود را که بیش از حد با شرق یا غرب همسو نیست، حفظ کند.

نشریه ژاپنی «دیپلمات» در این گزارش می‌نویسد، احداث پروژه بندری در شهر چابهار ایران به عنوان یک مرکز تجاری بالقوه جهانی و عرصه‌ای برای رقابت ژئوپلیتیک مورد توجه قرار گرفته است. هند به عنوان سرمایه گذار اصلی در بندر چابهار عمل کرده است زیرا این بندر را راهی برای دسترسی به بازارهای افغانستان و آسیای میانه بدون اتکا به مسیرهای زمینی پاکستان می‌داند. علاوه بر این، این بندر می‌تواند روابط هند و ایران را تقویت کند و همکاری رو به رشد چین و پاکستان را متعادل سازد. در مورد ایران، این بندر می‌تواند مشارکت‌های دیپلماتیک و اقتصادی جدید را تقویت کند .

*نقش کلیدی بندر چابهار

بندر چابهار یک مورد کلیدی در همکاری و رقابت بین المللی است و می‌تواند یک انقلاب تجاری در منطقه ایجاد کند، اما همچنین می‌تواند رقابت‌های منطقه ای را تشدید کند.

دیپلمات نوشت، بندر چابهار در جنوب شرقی استان سیستان و بلوچستان واقع شده است. این بندر دارای ویژگی متمایز است که آن را از نظر داخلی و بین المللی جذاب می‌کند. این بندر در حاشیه اقیانوس هند واقع شده و تنها بندر عمیق ایران است که دسترسی مستقیم به اقیانوس دارد. مجاورت جغرافیایی آن با کشورهایی مانند افغانستان ، پاکستان و هند و همچنین موقعیت آن به عنوان یک مرکز ترانزیتی کلیدی در رو به رشد کریدور بین المللی حمل و نقل شمال به جنوب، به آن این پتانسیل را می‌دهد که به یکی از مهمترین قطب‌های تجاری در جهان تبدیل شود. منطقه چابهار همچنین یکی از معدود نقاط ایران است که از تحریم‌های آمریکا معاف است و این امر به طور قابل ملاحظه‌ای روند تجارت با سایر کشورها را ساده کرده است.

بندر چابهار دارای ظرفیت تغییر تجارت در آسیای جنوبی و مرکزی است. راههای تجاری پیشنهادی زمینی متصل به بندر دسترسی بیشتر به بازارهای افغانستان و آسیای میانه را تسهیل می کند. تأثیر این افزایش ارتباطات، پیامدهای عظیمی به ویژه برای افغانستان دارد ، اگرچه پیامدهای تسلط سریع طالبان بر این کشور می تواند این برنامه ها را برای پیشبرد به خطر بیندازد. در حال حاضر، افغانستان بیشتر تجارت خود را از طریق پاکستان انجام می دهد. بندر چابهار می‌‌تواند یک منبع تجاری جایگزین برای کشور فراهم کند. به نوبه خود ، چابهار این پتانسیل را دارد که رشد اقتصادی عظیمی را در افغانستان ایجاد کند، زیرا به کالاهای دیگر کشورها اجازه می دهد به راحتی وارد افغانستان شوند و پتانسیل صادراتی آن را تقویت کنند.

*نقش چابهار در تقابل با تحریم‌ها

بسیاری از تحلیلگران مسائل بین‌المللی ایران را بر اساس معیارهایی مانند ثروت منابع طبیعی، قدرت نظامی و جمعیت قوی، به عنوان یک قدرت منطقه‌ای با پتانسیل ابرقدرت جهانی طبقه بندی می‌کنند. با این حال، ایران به دلیل تحریم‌های اقتصادی مشکلاتی دارد. برای دور زدن این محدودیت‌ها، ایران به دنبال ایجاد روابط قوی‌تر با کشورهای آسیایی بوده است که روابط خصمانه کمتری با آن دارند.

در این زمینه، بندر چابهار نمایانگر وسیله‌ای است که نه تنها با افغانستان و آسیای میانه، بلکه با هند و چین ارتباط برقرار می کند. با توجه به اینکه بودجه توسعه ایران برای بندر از سال 2018 تاکنون 2200 درصد افزایش یافته است ، واضح است که چابهار بخشی جدایی ناپذیر از راهبرد مشارکت شرق ایران خواهد بود.

در همین حال، هند و چین برنامه‌هایی برای چابهار و روابط دوجانبه با ایران دارند. هند سابقه همکاری گسترده‌ای با بندر چابهار دارد، زیرا دهلی نو این بندر را فرصتی برای تقویت موقعیت خود به عنوان یک قدرت منطقه‌ای و جهانی می‌داند. هند، با دارا بودن دومین جمعیت بزرگ در جهان، ششمین اقتصاد بزرگ در جهان و تلاش طولانی مدت برای عضویت دائمی در شورای امنیت سازمان ملل متحد، یکی از مدعیان اصلی برای ابرقدرت جهانی در آینده است. این کشور تلاش کرده است تا بازار خود را در آسیای غربی و مرکزی گسترش دهد تا این پتانسیل را بیشتر تثبیت کند.

*ارتقاء جایگاه جهانی ایران با بندر چابهار

این نشریه با پرداختن به موضوع الحاق اخیر ایران به سازمان همکاری شانگهای (سازمانی که چین و هند را نیز شامل می‌شود) نوشت، این گام نشان دهنده تمایل این کشور برای تشکیل ائتلاف علیه هژمونی غرب در حالی است که به دنبال تاکید بر نقش فعالتر در امور آسیای مرکزی و خاورمیانه است. ایران می‌تواند از عضویت خود در سازمان همکاری شانگهای و سایر ابتکارات چند جانبه استفاده ابزاری کند. ایران می‌تواند از رقابت چین و هند بابت بندر چابهار به نفع خود و برای ارتقاء موقعیت خود استفاده کند و در عین حال قدمت مستقل بودن دیرینه خود را که بیش از حد با شرق یا غرب همسو نیست، حفظ کند.

در خاتمه این گزارش آمده است، با این وجود بندر چابهار به عنوان میدان نبرد کلیدی برای آرزوهای چین و هند برای رهبری در آسیای جنوبی و مرکزی است و ممکن است نقش موثری در ارتقاء جایگاه ایران در صحنه بین‌المللی ایفا کند.

روابط عمومی و امور بین الملل منطقه آزاد چابهار