سویه امیکرون سارس کووید ۲ (انگلیسی: SARS-CoV-2 Omicron variant)، که با نام lineage B.1.1.529 نیز شناخته میشود، یک سویه از کروناویروس سندرم حاد تنفسی ۲ است که باعث بیماری کووید ۱۹ میشود. ۹ نوامبر ۲۰۲۱ اولین مورد شناخته شده امیکرون در بوتسوانا شناسایی شد. در ۲۶ نوامبر ۲۰۲۱، سازمان جهانی بهداشت امیکرون را به عنوان سویه نگرانکننده معرفی کرد و نام آن را از روی حرف یونانی امیکرون گذاشت. امیکرون جهشهای زیادی داشته و یکی از تغییریافتهترین موارد جهش ویروس کروناست.
حسن جلیلی مدیرعامل شفافارمد با اشاره به شناسایی اولین مورد مبتلا به سویه آمیکرون در کشور گفت: در پی مراجعه فردی که به تازگی از یکی از کشورهای همسایه به ایران بازگشته بود به آزمایشگاه تحت مدیریت یکی از فنآوران واکسن برکت و انجام نمونهگیری و تست کرونا از وی، نمونهها برای شرکت ژنسازه ستاد اجرایی فرمان امام ارسال میشود و دراین مجموعه آمادهسازی نمونه صورت میگیرد و پس از انجام یک کار فشرده تیمی تا ساعت یک نیمهشب و مشخص شدن سکانس ویروس (توالی یابی ژنومی) ، مشخص میشود که این سویه آمیکرون است.
شناسایی این واریانت با کیت غربالگری ساخته شده توسط یک نخبه ایرانی اهل کاشان صورت گرفت و عملیات توالی یابی ژنومی دوبار در شرکت ژنسازه تکرار شد و درنهایت وجود آمیکرون تأیید و این موضوع بلافاصله ازطریق گروه دارویی برکت رسما به وزارت بهداشت اطلاع داده شد.
دوسال پیش وقتی تولید پلتفرمهای مختلف واکسن کرونا در ستاد اجرایی فرمان امام کلید خورد، نیاز داشتیم برای پیدا کردن سکانس ژنها و خیلی از موارد دیگر نمونهها را به خارج کشور ارسال کنیم ، اما با استفاده از توان نخبگان کشورمان، شرکت ژنسازه را در داخل ستاد تشکیل دادیم که این مجموعه گرانبها امروز به عنوان بازوی توانمندی در شناسایی سکانسها و سویهها دراختیار جامعه سلامت است و زیرساخت ایجاد شده برای واکسن ایرانی کرونا در چنین مواردی به سرعت میتواند به مسئولین سلامت و متخصصان ویروس شناسی کمک و نتیجه قطعی را ارائه کند.
سیستم ایمنی بدن ما، بهوسیلۀ سلولها و پروتئینهای مختلفی، از ما در برابر عوامل بیماریزا محافظت میکند. یکی از این موارد پادتنها یا آنتیبادیها هستند. این مولکولها مانند یک گیرنده به مولکولهای سطحی عوامل بیگانه متصل میشوند و انهدام آنها را توسط سیستم ایمنی تسهیل میبخشند.
در کرونا امیکرون، توسط جهشهایی که ایجاد شده است، تغییراتی در مولکولهای سطحی آن رخ داده است که باعث شده برای سیستم ایمنی قابل شناسایی نباشند؛ حتی در افرادی که قبلاً واکسن زدهاند یا به سویههای دیگر کرونا مبتلا شدهاند.
کاملاً نمیتوان به این سؤال پاسخ داد؛ زیرا، ویژگیها و رفتار سویه امیکرون هنوز کاملاً شناخته نشده است. بااینحال، شواهد اولیه دلایلی برای خوشبینی ارائه میدهد. به نظر تعداد موارد امیکرون در این مرحله به اندازۀ موارد مشابه آلفا یا انواع دیگر نیست.
امیکرون، سویه جدید ویروس کرونا چند هفته پیش در حالی شناسایی شد که هیچگونه دادهای درباره علائم ابتلا به آن و خطرات ناشی از آن وجود نداشت. اکنون اما دادههای اولیه در مورد گونه جهشیافته کرونا که به درک بهتر از علائم و تاثیر آن کمک میکند به تدریج در حال انتشار است.
آنتونی فائوچی، مشاور پزشکی ارشد کاخ سفید گفته است که هرچند قضاوت درباره میزان خطر اومیکرون چند هفته طول خواهد کشید اما بررسیهای اولیه نشان میدهد که این سویه از انواع پیشین ویروس کرونا خطرناکتر نیست.
وی حتی این احتمال را مطرح کرد که علائم ناشی از ابتلا به گونه اومیکرون از سویههای پیشین خفیفتر باشد. آنتونی فائوچی گفت: «اومیکرون تقریبا به طور حتم از دلتا خطرناکتر نیست.»
مشاور پزشکی ارشد جو بایدن، رئیسجمهوری آمریکا گفت: «برخی نظرها حتی معطوف به این است که اومیکرون خطر کمتری دارد زیرا وقتی نتیجه برخی مطالعات گروهی انجامشده در آفریقای جنوبی را در نظر میگیرید پی میبرید که نسبت بین موارد ابتلا و شمار بستری شدهها کمتر از دلتا است.»
آنتونی فائوچی در عین حال افزود که سویه اومیکرون «به وضوح بسیار واگیردار» است. سازمان جهانی بهداشت نیز هشدار داده است که گونه اومیکرون از ویروس کرونا احتمالا بیشتر شیوع پیدا خواهد کرد و سطح خطر ناشی از همهگیری آن در سطح جهان «بسیار بالا» است.
دانشمندان و کارشناسان بیماریهای همهگیر دادههایی را که از آفریقای جنوبی درباره سویه اومیکرون گزارش میشود از نزدیک زیر نظر دارند.
شورای تحقیقات پزشکی آفریقای جنوبی روز شنبه نتیجه پژوهشی را منتشر کرد که نشان میداد سویه اومیکرون نسبت به گونههای پیشین احتمالا منجر به علائم خفیفتری از بیماری «کووید ۱۹» میشود. با این حال این نهاد هشدار داد که هنوز برای تعیین میزان خطر مرگ و میر ناشی از ابتلا به سویه اومیکرون خیلی زود است زیرا تنها دو هفته از زمان شناسایی این سویه میگذرد.
در گزارش شورای تحقیقات پزشکی آفریقای جنوبی وضعیت شیوع سویه اومیکرون در استان خائوتنگ که این گونه اولین بار در آنجا شناسایی شد بررسی شده است. در این گزارش آمده که پس از شناسایی سویه اومیکرون تعداد جوانانی که به دنبال ابتلا به ویروس کرونا در بیمارستان بستری شدهاند افزایش یافته است.
با این حال این امر میتواند به سطح پائین واکسیناسیون در میان جوانان آفریقای جنوبی مرتبط باشد. در گزارش شورای تحقیقات پزشکی آفریقای جنوبی آمده است که اکثر بیماران بستریشده نیازی به کپسول اکسیژن نداشتند.
گزارش شورای تحقیقات پزشکی آفریقای جنوبی همراستا با مشاهدات دکتر آنجلیک کوتزیه است. او پزشکی است که برای اولین بار به شیوع نوع جدید و جهشیافتهای از ویروس کرونا در آفریقای جنوبی مشکوک شد.
وی از ابتدا گفته بود که علائم ابتلا به سویه اومیکرون خفیف است و بیماران میتوانند در خانه دوره بیماری خود را سپری کنند.
آنجلیک کوتزیه میگوید که روز ۱۸ نوامبر (۲۷ آبان) پس از مراجعه هفت بیمار مبتلا به کرونا متوجه شد که علائم آنها با علائم مبتلایان به سویه دلتا متفاوت است. او میگوید تاکنون حدود ۳۰ بیمار مبتلا به سویه اومیکرون را معاینه کرده که نشانه اصلی بیماری در میان آنها «خستگی» بوده است.