اعاده حیثیت یعنی چه | مجازات اعاده حیثیت چیست

اعادهٔ حیثیت عبارت است از جبران تمامی ضرر و زیان‌های مادی و معنوی ناشی از هتک حیثیت افرادی که قربانی اشتباهات قضایی گردیده یا محکومیت قضایی یافته‌اند و رفتارشان در طول زمان به نحوی بوده که عدالت و انصاف اقتضای آن را دارد که آثار محکومیت کیفری‌شان محو شود.به طور کلی اعاده حیثیت به این معنا می‌باشد که فردی از جانب شخص دیگری مورد اتهام در خصوص جرمی قرار بگیرد و نسبت ناروایی به او زده شود و بعد از طی روند قانونی مشخص گردد که در واقع مرتکب آن جرم نشده است.زمانی که آبروی فردی با طرح شکایت و افترا دیگری خدشه‌دار می‌شود فرد قربانی ‌می‌تواند با درخواست اعاده حیثیت از دیگری شکایت نماید.

اعاده حیثیت حقوقی 

اعاده حیثیت حقوقی به این صورت است که فردی در گذشته مرتکب جرمی گشته است و به جهت جرم ارتکابی و مجازات آن از یک حق اجتماعی محروم شده است و این عمل فرد سبب این گردیده است که حیثیت و آبرو او لکه‌دار گردد، حال در این جا فرد درخواست اعاده حیثیت می‌نماید تا اهلیت از دست رفته خود را در خصوص آن حقوق اجتماعی به دست آورد و این اعاده در تعریف نهایی به معنای برگشت مجدد اهلیت و حقوق می‌باشد. 

اعاده حیثیت کیفری

اعاده حیثیت کیفری به این شکل است که فردی از جانب دیگری مورد اتهام یک جرم قرار می‌گیرد و به موجب آن مورد دادگاهی واقع می‌شود که در این صورت فرد می‌تواند بعد از اثبات بی‌گناهی خود درخواست اعاده حیثیت نماید که این اعاده حیثیّت به چند شکل افترا و توهین، نشر اکاذیب قابل مطرح می‌باشد.

مجازات اعاده حیثیت

درصورتی که شخصی مرتکب افترا شود و به صورت لفظی جرمی به دیگری نسبت دهد و نتواند آن را اثبات کند به مجازات 1ماه تا 1 سال حبس و تا 74 ضربه شلاق یا یکی از آنها محکوم می شود.

طبق اصل 171 قانون اساسی اگر در دادگاه حکمی علیه شخصی سادر شد که حیثیت او را لکه دار کند و بعدا مشخص شودکه قاضی اشتباه کرده و ضرر مادی و معنوی متوجه متهم شده ، در صورت تقصیر ، ضامن است و در غیر این صورت خسارت بوسیله دولت جبران شده و از از متهم اعاده حیثیت می شود. یعنی در مهلتی خاص به صورت عذرخواهی ، جریمه نقدی یا هر روش دیگر برای اعاده حیثیت متهم اقدام می شود. . 

درصورتی که شخصی مرتکب افترا شود و به صورت لفظی جرمی به دیگری نسبت دهد و نتواند آن را اثبات کند به مجازات 1ماه تا 1 سال حبس و تا 74 ضربه شلاق یا یکی از آنها محکوم می شود.

اگر شخصی ، جرمی منافی عفت مثل لواط یا زنا را به دیگری نسبت دهد و نتواند آن را در دادگاه اثبات کند ، به 80 ضربه شلاق محکوم خواهد شد و اگر مطلبی را نشر داده باشد که اشاعه فحشا محسوب شود به مجازات 1 ماه تا 1 سال حبس و تا 74 ضربه شلاق محکوم می شود حتی در صورتی که بتواند آن را اثبات کند.

افترا میتواند به صورت عملی باشد یعنی شخصی به قصد متهم کردن دیگری ، آلات و ابزارهای جرم که موجب اتهام است را در منزل ، جیب یا محل کار دیگری بگذارد یا به هر شکلی نشان دهد که متعلق به شخصی خاص است. در این صورت به مجازات 6 ماه تا 3 سال زندان یا تا 74 ضربه شلاق محکوم می شود. مثل جرم تهمت دزدی. 

نشر اکاذیب میتواند مجاراتی معادل 2 ماه تا 2 سال حبش یا 74 ضربه شلاق داشته باشد. 

اگر کسی به صورت نظم یا نثر یا به صورت کتبی و شفاهی ، شخصی دیگر را هجو نماید و علیه او منتشر کند به مجازات حبس 1 ماه تا 6 ماه محکوم می شود.