فیلیمو و نماوا هم تعلیق شدند | صداوسیما به دنبال چیست؟

ساترا اعلام کرده که قصد دارد مجوز برخی از پلتفرم‌های VOD مانند فیلیمو و نماوا را به‌دلیل عدم رعایت قوانین این سازمان تعلیق کند. اما قانون و مقررات ساترا چه هستند و  دقیقا در کجا مصوب شده‌است؟ مجلس یا شورای عالی فضای مجازی سازمان تنظیم مقررات صوت و تصویر فراگیر در فضای مجازی که به ساترا شهرت پیدا کرده، زیرمجموعه صدا و سیما است. ساترا با هدف نظارت بر بخش‌‌های مختلف و اعطای مجوز به‌ پلتفرم‌های شبکه خانگی ایجاد شد.

این در حالی است که به تازگی نامه‌ای از مدیر ساترا به صداوسیما ارسال شده که در بند‌هایی از آن با اشاره به مصوبه شورای فضای مجازی صدا و سیما، به‌نظر می‌آید که ساترا عزم خود را برای تعلیق و برخورد با پلتفرم‌های شبکه‌ نمایش خانگی به‌ویژه فیلیمو و نماوا جزم کرده‌ است.

فیلمیو و نماوا ازقوانین ساترا بی‌خبرند!

سازمان صداوسیما در سال‌های اخیر به دلیل انحصار در تولید محتوا هیچ رقیبی در این زمینه نداشت. اما حالا با پیشرفت فضای مجازی و رشد بسترهایی مانند VODها(فیلیمو و نماوا) رقبای پرمخاطب و بیشتری را مقابل خود می‌بیند. حالا نیز به نظر می‌رسد صداوسیما با تاسیس ساترا به دنبال بازگشت انحصار در این حوزه است و دست به تعلیق ناگهانی مجوز VODها می‌زند.

یکی از پلتفرم‌های مشهور نمایش خانگی در گفتگو با تجارت‌نیوز گفت: «ما خودمان نیز از این نامه شوکه شدیم. یک نامه به صدا و سیما به‌نقل از ساترا منتشر شده‌است. در این نامه ۱۲ بند را ذکر کردند که VODها را تهدید و تعلیق کنند.»

او در این باره ادامه می‌دهد: «به‌عنوان مثال در این نامه خواستار حکم تعلیق VODها از دادستانی کل کشور شدند. هیچ توضیح دقیقی درباره اینکه مشکل اصلی VODها چیست نداده‌اند و صرفا حکم صادر کردند. هنوز نمی‌دانیم ساترا بر محتوای ما اعتراض دارد یا بر روند نظارت بر انتشار و تولید محتوا. عملا به ما هیچ توضیحی ندادند و نمی‌دانیم دقیقا چه خبر است!»

وی توضیح می‌دهد:«بند آخر این نامه می‌گوید که اگر یکی از رسانه‌های صوت و تصویر با قوانین ساترا همراهی نکند، با اقدامات رسانه‌‌ای و تولید محتوا علیه آن‌ها مواجه می‌شود. VODها منتظرند تا ببیند نامه رسمی چه زمانی به ابلاغ می‌شود. چراکه این نامه در حال حاضر فقط در میان مدیران (سعید مقیسه رئیس ساترا به پیمان جبلی)صداوسیما و ساترا رد و بدل شده‌است و نمی‌توان فعلا واکنش رسمی به آن نشان داد.»

رویکرد ساترا با وظایف آن در تضاد است؟

از سوی دیگر نیز موضوع مهمی در شرح وظایف ساترا وجود دارد که شبهاتی را ایجاد می‌کند. در سایت رسمی متعلق سازمان صوت و تصویر فراگیر (ساترا) وظایفی برای این سازمان در نظر گرفته‌شده است. یکی از این وظایف به شرح زیر است:

«رویکرد ساترا بر حمایت کامل از فعالان رسانه‌های صوت و تصویر به‌عنوان خط مقدم نبرد و دفاع از «حاکمیت رسانه‌ای» کشور در مقابل غول‌های بین‌المللی بنا شده است. لذا رویکرد تنظیم‌گری تسهیل‌گرانه و مشارکتی به عنوان شعار این سازمان و مبتنی بر مشارکت حداکثری خود رسانه‌ها شکل گرفته‌است.»

با استناد به این، به نظر می‌رسد که ساترا بیشتر قصد دارد که انحصار را به صدا و سیما در پخش برنامه‌های نمایش خانگی بازگرداند. چرا که ساترا براساس وظایفی که برای این نهاد تعیین شده، جلو نمی‌رود. و به‌جای تسهیل راه برای دیگر پلتفرم‌های نمایش خانگی، قصد تنگ کردن عرصه برای آن‌ها را دارد.

همچنین، این نکته قابل توجه است که فیلیمو و نماوا جزو اولین گروه پلتفرم‌هایی بودند که اقدام به دریافت مجوز از ساترا کردند. پس چرا ساترا اصرار به تعلیق مجوزهای آن‌ها دارد؟

مبنای قانونی تاسیس ساترا چیست؟

براساس گزارش‌های موجود، سازمان تنظیم مقررات صوت و تصویر فراگیر از زمان شروع فعالیت خود سعی در مشروع و قانونی جلوه دادن ماهیت وجودی خود داشته‌است.

با وجود این، در واقع هیچ یک از مواردی که این سازمان به آن استناد کرده، مشروعیت تاسیس نهادی با سازوکارهای این چنینی را به رسمیت نشناخته‌اند. به بیان واضح‌تر به موجب اصل ۴۴ قانون اساسی و نظریه تفسیری شورای نگهبان در این مورد راه‌اندازی شبکه‌های رادیویی و تلویزیونی در شمول اختیار بخش دولتی قرار دارد. بنابراین تشکیل هرگونه شبکه رادیو و تلویزیون توسط بخش خصوصی ممنوع است.

از این اصل، دو نتیجه می‌توان برداشت کرد. نخست آنکه هرگونه فعالیت خارج از تعریف شبکه رادیو و تلویزیون از شمول آن خارج است. در نتیجه احتیاجی به صدور مجوز و نظارت تحت این عنوان وجود ندارد. دوم آن که راه‌اندازی شبکه رادیو و تلویزیون منحصرا در اختیار بخش دولتی است. به این معنی که در هر صورتی فعالیت بخش خصوصی در این حوزه ممنوع است. هیچ نهاد و سازمان دولتی حق صدور مجوز و مشروعیت بخشیدن به فعالیت بخش خصوصی (پلتفرم‌های شبکه نمایش خانگی مانند فیلیمو و نماوا ) را ندارد.

با این حال، به نظر می‌رسد صدا و سیما با تاسیس ساترا به دنبال بازگشت در انحصار تولید محتواست. چرا که این سازمان از ابتدای تاسیس تاکنون قصد دارد نظارت بر محتوای صوت و تصویر پلتفرم‌های نمایش خانگی مانند فیلیمو و نماوا، خبرگزاری‌ها و رسانه‌های رسمی زیر مجموعه معاونت مطبوعاتی وزارت ارشاد را در اختیار بگیرد. تا با رضایت دولت، این بخش را از وزارت ارشاد جدا و به‌هر نحوی تحت انحصار خود قرار دهد.