نقد و بررسی سریال سقوط | سریال سقوط یک کپی تمام عیار

سریال «سقوط» به کارگردانی سجاد پهلوان زاده در حالی ۱۵ دی ماه پخش اولین قسمت خود را آغاز کرده که پیگیری‌ها از ساترا نشان می‌دهد که این سریال که این روزها درگیر حواشی مختلفی بوده است، هنوز مجوز ندارند.

نام سریال «سقوط» برای اولین بار بعد از حواشی حمید فرخ نژاد سر زبان‌ها افتاد، این اثر امنیتی که آخرین بازی فرخ نژاد در شبکه نماشی خانگی است، هنوز موفق به اخذ مجوز از ساترا نشده است و نکاتی در خصوص آن مطرح است. 

حالا اما قسمت اول آن پخش شده و بررسی ها نشان می‌دهد از همان ابتدای ساخته شدن فرآیندی غیرقانونی را دنبال کرده است. 

پلتفرم فیلیمو که این سریال را منتشر کرده است، طی سال گذشته همواره حواشی مختلفی را ایجاد کرده است و  به نظر می‌رسد همچنان نتوانسته با رویکرد نظارتی ساترا کنار بیاید. بررسی‌ها نشان می‌دهد که این سریال برخلاف قوانین رایج، مجوز ساخت ساترا را دریافت نکرده است.

با توجه به اینکه یکی از مکاتبات رسمی ساترا در فضای مجازی منتشر شده و مشخص شده فیلیمو بدون دریافت پروانه ساخت رسمی اقدام به تولید این مجموعه کرده است.

مهمترین پیامد منفی این اقدام این است که رویه نادیده‌انگاری پروانه ساخت که در سازمان سینمایی بسیار گسترده است، در شبکه نمایش خانگی و در حوزه ساخت سریال تکرار خواهد شد و ساترا با روندهایی روبرو خواهد بود که اثر تولید و تکمیل شده را بدون اخذ پروانه ساخت توسط سازندگان دریافت کند و نیمی از ساختار نظارتی نابود شود.

*درباره سریال سقوط/ کپی برابر اصل فیلم «شبی که ماه کامل شد»

داستان سریال«سقوط» در دو بخش ایران و عراق می‌گذرد و به تبع آن فیلمبرداری در ایران و عراق صورت گرفته است. عمده سکانس‌های ایران در استان کردستان و بخش عمده سکانس‌های عراق در استان موصل فیلمبرداری شده است. علاوه بر حمید فرخ نژاد بازیگران دیگری چون عباس جمشیدی فر، سجاد بابایی در این سریال بازی کرده‌اند. نقش اصلی زن این سریال به یک چهره تازه کار به نام الناز ملک سپرده شده است. درساخت این سریال محمد حسین مهدویان به عنوان مشاور کارگردان حضور دارد. فیلمنامه سریال را هم اعظم بهروز براساس طرحی از بهجت شریف به نگارش درآورده است.

این مینی سریال ۹ قسمتی یک داستان عاشقانه را بر بستر یک رخداد سیاسی و جاسوسی روایت می‌کند. در خلاصه داستان آن هم آمده است:« آیسان به پیشنهاد همسرش ژاکان برای ماه عسل راهی ترکیه می‌شود. اما حقیقت این سفر چیز دیگری است. این سریال روایتی متفاوت از داعش و حضور این گروه تروریستی در منطقه را به تصویر کشیده است. در این سریال برای اولین بار در شبکه نمایش خانگی صحنه‌های پر هزینه جنگی و پر التهاب به نمایش درمی‌آید.»

در تحلیل نهایی بررسی قسمت اول این سریال نشان می‌دهد که این اثر یک کپی برابر اصل از فیلم سینمایی «شبی که ماه کامل شد» خانم نرگس آبیار است. فیلمی که اثر برگزیده جشنواره فیلم فجر بوده است.

حالا مینی سریال «سقوط» همان روایت و همان تم را دنبال می‌کند. عناصر مشترک این دو اثر آنچنان زیاد است که هر مخاطبی که هر دو اثر را دیده باشد می‌تواند شباهت‌های آن‌ها را دریابد.  «شبی که ماه کامل شد» روایت دختر جوانی است که درگیر عشق جوانی می‌شود و در ادامه قصه، به مرور آرامش عشقی که از ابتدا مخاطب را نیز همراه خود کرده از بین می‌رود. در سفر اجباری دختر و مهاجرتش از ایران به پاکستان این روایت به آرامی پوست انداخته و فیلم درگیر ماجراهای تروریسم می‌شود و از یک ملودرام اجتماعی به فیلمی تراژیک تبدیل می‌شود.

قصه فیلم «سقوط» نیز همین ساختار روایی«شبی که ماه کامل شد» را دنبال می‌کند، اینبار به جای دختر تهرانی و مرد بلوچستانی؛ دختر ترک و مرد کردستانی قرار گرفته است. عشق جوانی، بچه دار شدن، خارج شدن از کشور به بهانه ماه عسل، حتی ویلا و خانه تیمی در ترکیه و در نهایت پرده برداشتن از تکفیری شدن مرد. همه این ویژگی‌ها در هر دو اثر مشترک است.

حتی در میانه‌های فیلم وقتی دختر(که به خاطر همسرش در سنندج ساکن شده است) غمگین از تنهایی و پنهان کاری‌های همسر با مادرش تلفنی گفتگو می‌کند، نیز به روشنی مخاطب را یاد همان کشمکش‌های فیلم شبی که ماه کامل شد می‌اندازد.  

در مورد ادامه پخش یا توقیف این سریال حرف و حدیث بسیار است، برخی بر این عقیده هستند که این سریال در وضعیت حال حاضر بازنمایی خوبی است از تلاش نیروهای امنیتی برای صیانت از این خاک. از این رو توقیف نکردن آن را به منزله بازی نکردن در زمین دشمنی می‌دانند که خواهان کتمان قدرت ایران در عرصه سیاست و امنیت است.

جدا از تحلیل‌های مختلف در باب پخش یا عدم پخش آن، ذکر این نکته کلیدی است که سریال «سقوط» یک کپی تمام عیار از فیلم سینمایی «شبی که ماه کامل شد» است، از این رو قسمت اول این سریال فعلا هیچ چیزی اضافه بر آن به مخاطب نداده است، باید منتظر ماند تا ببینیم در ادامه مسیر روایت این سریال به کجا کشیده می‌شود. آیا همچنان اثری دسته دوم و کپی خواهد ماند یا مخاطب را وارد دنیای تازه‌ای خواهد کرد؟