سوگند خوردن در دادگاه | آنچه باید درباره سوگند خوردن در دادگاه بدانید

سوگند در دادگاه به این معنا است که شخصی برای اثبات محق بودن خود و صحت اظهاراتش، تحت شرایطی و با تشریفات مخصوصی، خداوند را گواه قرار می‌دهد و از این طریق، ادعای خود را اثبات می‌کند یا در مقام دفاع از خود و اثبات واهی بودن ادعای مدعی، به آن متوسل می‌شود.

سوگند به طور کلی به دو دسته‌ عهدی و اثباتی قابل تقسیم است. 

سوگند عهدی به این معنا است که شخص تعهد می‌کند که ملتزم به انجام فعل یا ترک عملی در آینده باشد؛ مانند سوگندی که رییس‌‌جمهور یا وکلای دادگستری و دادرسان قبل از انجام وظیفه یاد می‌کنند. این سوگند، ارتباط مستقیمی با ادله اثبات دعوا ندارد و بنابراین از موضوع این بحث خارج است.

سوگند اثباتی (قضایی) یکی از ادله اثبات دعوا است و چون همیشه در حضور قاضی باید اتیان شود به آن سوگند قضایی گویند.

سوگند قطعی یا بتّی

این سوگند از رایج ترین انواع سوگند در محاکم قضایی می باشد، و زمانی استفاده میشود که، مدعی نتواند با دیگر ادله اثبات، ادعا خود را ثابت کند، از این رو مدعی میتواند اثبات ادعا طرف مقابل را منوط بر سوگند او کند، لذا چنانچه مدعی علیه، برای اثبات اظهارات خود در دادگاه سوگند یاد کند، حق مدعی اسقاط میشود، و یا مدعی علیه میتواند تقاضای مدعی را برای ادأی قسم رد کند، فلذا در صورتی که متهم قسم نخورد، مدعی میتواند برای اثبات حق خود سوگند قاطع اداء کند.

سوگند تکمیلی

بر اساس ماده ۲۷۷ قانون آیین دادرسی، چنانچه ادله و بینه موجود برای اثبات اظهارات مدعی ناکافی باشد، و یا نتواند بینه شرعی در دادگاه ارائه نماید، مدعی میتواند برای تکمیل دلایل مورد نیاز برای اثبات ادعا خود سوگند تکمیلی یاد کند، و از جمله شرایط مورد نیاز برای سوگند تکمیلی، معرفی یک شاهد مرد و یا دو شاهد زن و همچنین به همراه ضمیمه یک قسم میباشد.

سوگند استظهاری

در دعاوی که، بر فرد فوت شده یا وراث وی صورت گیرد، در صورتی که با ادله دیگر، اصل حق اثبات شده باشد، مدعی باید علاوه بر بینه موجود قسم نیز یاد کند.

اگر پس از ادای سوگند، اداکننده‌ سوگند اعلام کند که او به دروغ سوگند یاد کرده است، چنانچه بر مبنای سوگند حکم صادر نشده باشد، دادگاه بر اساس اقرار او حکم صادر می‌کند؛ اما اگر حکم صادر شده اما مهلت اعتراض باقی باشد به نظر می‌رسد محکوم‌علیه بتواند به استناد اقرار حالف (اداکننده سوگند)، از حکم صادره تجدیدنظرخواهی کند. 

این در حالی است که اگر حکم قطعی شده باشد، بعید نیست که مجددا طرح دعوا برای استرداد آنچه که اداکننده‌ سوگند به ناحق دریافت داشته است، امکان‌پذیر باشد، زیرا در این حالت سبب دعوای مجدد، اقرار است؛ نه سوگندی که در دعوای قبل برگزار شده بود.