تولید فولاد مذاب مطابق با سفارش مشتری در فولاد مبارکه

عباس محمدی مدیر کوره‌های قوس الکتریکی شرکت فولاد مبارکه، در گفت‌وگو با برنامه رادیوم فولاد از فعالیت‌های این واحد سخن گفت. شرح این گفت‌وگو را در ادامه می‌خوانید:

در بخش کوره‌های قوس الکتریکی چه واحدهایی وجود دارد؟

به‌طور مشخص در این بخش واحدهای تولید فولاد مذاب، حمل مواد و تعمیرات کوره‌های قوس در حال فعالیت هستند. بخش اول واحد حمل مواد نام دارد و این واحد وظیفه انتقال مواد (آهن اسفنجی، آهک، دولومیت فروآلیاژها، الکترود آهن‌قراضه و سایر مواد) را با مکانیسم‌هایی مانند نوار نقاله‌ها و تجهیزات موبیل بر عهده دارد. همچنین در این واحد سیستم‌های غبارگیرهای کوره‌های قوس، سیستم‌های آب خنک‌کننده، قسمت‌های مختلف کوره‌های قوس و سیستم‌های نوار نقاله قرار دارند.

در بخش دوم که نام آن کوره‌های قوس الکتریکی است، آهن اسفنجی و سایر مواد موردنیاز توسط سیستم‌های نوار نقاله به درون کوره‌های قوس شارژ می‌شود. بر اساس گریدهای فولادی موردنیاز که از قبل توسط واحد برنامه‌ریزی تولید و بر اساس سفارش مشتریان در سیستم بارگذاری شده، نوع فولاد در نظر گرفته می‌شود و میزان مواد و افزودنی‌ها مطابق دستورالعمل مشخص و در طول فرایند ذوب شارژ کوره‌ها به پاتیل مذاب اضافه می‌شود. فرایند ذوب با شارژ قراضه حدود ۴۰ تنی یا شارژ آهن اسفنجی با نرخ پایین (هات‌هیل) شروع می‌گردد. برای آماده‌سازی یک ذوب 190 تنی حدودا ۲۲۰ شارژ فلزی شامل قراضه آهن اسفنجی نیاز است که بستگی به میزان تولید روزانه، زمان یک ذوب که از تخلیه ذوب قبلی تا تخلیه ذوب جاری است بین ۸۰ تا ۹۰ دقیقه است.

بعد از شارژ قراضه با آهن اسفنجی مرحله تصفیه است که با نمونه‌گیری از مذاب و دما و ارسال آن به آزمایشگاه انجام می‌گیرد تا مشخص شود فولاد تولیدشده در دامنه پارامترهای شیمیایی مذاب قرار دارد و ذوب دلخواه و مطابق با سفارش مشتری به عمل آید. بعد از تخلیه، مذاب به سالن متالورژی ثانویه جهت عملیات تنظیم دما و آنالیز شیمیایی دقیق مطابق سفارش مشتری ارسال می‌شود. بعد از تخلیه کوره باید آماده‌سازی برای ذوب بعدی انجام ‌شود.در این بخش شاخص‌هایی همچون میزان مصرف انرژی و مصارف الکترود و نسوز از دیگر شاخص‌های کنترلی کوره هستند. در حال حاضر توان ترانس کوره‌های قوس الکتریکی ۱۲۵ تا ۱۴۰ مگا ولت‌آمپر است که با برنامه ارتقای توان ترانسفورماتورها در آینده شاهد افزایش تولید خواهیم بود.

در نهایت در بخش سوم که تعمیرات کوره‌ها است، با انجام با سرویس و نگهداری تجهیزات کوره‌های قوس و بهینه‌سازی، نقش اساسی در میزان کمی و کیفی تولید دارد. نقاط و تجهیزات قابل‌بهبود کوره‌های قوس شناسایی شده و با انجام سرویس‌ها و نصب تجهیزات جدید، زمان آماده‌به‌کاری کوره‌ها افزایش یافته است. به‌طورکلی در واحد تعمیرات کوره‌های قوس فعالیت‌های تخصصی تجهیزات کوره انجام می‌شود.

به موضوع حمل مواد اشاره کردید. در این خصوص بیشتر توضیح دهید.

پاتیل‌برها یکی از این تجهیزات هستند که عمدتا وارداتی‌اند، اما به‌دلیل تحریم‌ها بسیاری از قطعات آن‌ها بومی‌سازی شده است. در بخش کوره‌های قوس از انرژی‌های الکتریکی و شیمیایی به‌صورت کاملا حساب‌شده استفاده می‌شود. تجهیزاتی که برای تزریق انرژی شیمیایی وجود دارد از انواعی است که شرکت‌های خارجی اطلاعات کمتری از آن به ما می‌دادند. همکاران ما در این حوزه نیز بررسی‌های خوبی ترتیب دادند و با همکاری شرکت‌های دانش‌بنیان تجهیزاتی مانند نازل‌های لمس کیتی مربوط به تزریق اکسیژن در کوره‌های قوس و موتورهای الکتریکی 190 کیلووات مربوط به سیستم‌های هیدرولیک کوره‌ها را مطابق با نمونه‌های وارداتی بومی‌سازی کرده‌اند. علاوه بر این تجهیزات فشار قوی و یک سری فعالیت‌ها روی سیستم‌های شارژ کوره‌ها و برخی کارت‌های الکترونیک که برنامه‌های خاصی روی آن نصب می‌شود با همکاری شرکت‌های دانش‌بنیان بومی‌سازی شده است.

در فرایند فولادسازی شاهد تولید ناخواسته سرباره هستیم. نظر شما دراین باره چیست؟

در فرایند تولید حدود 25 درصد سرباره تولید می‌شود. در دنیا از سرباره برای فعالیت‌های ساختمانی استفاده می‌شود. در کوره‌های قوس هدف کاهش حجم سرباره و کاهش FEO یا همان فلز آهن سرباره است. پس باید از مبدأ تولید سرباره را کم کنیم. جهت کاهش سرریز سرباره در کوره‌های قوس از مواد آنتی‌فوم استفاده می‌کنیم. این کار در 4 کوره‌ انجام می‌شود و در مقایسه با 4 کوره دیگر این میزان سرریز به یک‌سوم کاهش پیدا کرده است. در قسمت فراوری سرباره دو رسالت مهم را پیگیری می‌کنیم؛ فراوری سرباره مذاب یا فراوری گرم و فراوری به روش سرد. فراوری گرم برون‌سپاری شده و توسط شرکت‌های دانش‌بنیان انجام می‌شود و عملیات خردایش و جداسازی قراضه‌های فلزی انجام می‌شود.

در این طرح دانه‌بندی سرباره به‌صورت دانه‌بندی همگن تبدیل می‌شود و برای فعالیت‌هایی مانند سندبلاست، فروش به کارخانه‌های سیمان و فعالیت‌های ساختمانی و راه‌سازی قابل‌استفاده است. در فراوری سرد مهم‌ترین موضوع استحصال وانادیوم از سرباره است. وانادیوم عنصر گران‌قیمتی است که در یک فاز علمی جدی در حال تحقیق درباره آن هستیم تا بتوانیم از این سرباره‌ها استفاده بهینه‌تری داشته باشیم.

چه همکاری و پروژه‌های مشترکی با شرکت‌های دانش‌بنیان دارید؟

با تأکید مدیریت شرکت در این بخش نیز همیشه حمایت‌های خوبی از شرکت‌های دانش‌بنیان به عمل آورده‌ایم و نتایج خوبی هم در اثر این همکاری‌ها به بار نشسته است.

مهم‌ترین چالش‌ها در حوزه کاری شما چیست؟

در واحد حمل مواد، توزیع آهن اسفنجی، بریکت و قراضه جهت تولید 7.2 میلیون تن تختال در سال 1401 برنامه‌ریزی شده است. باید بسترسازی جهت افزایش ظرفیت حمل مواد برای تأمین و توزیع مواد اولیه و افزودنی با تجهیزات موجود تا سقف 9 میلیون تن و بیشتر ایجاد کنیم. اصلاح و بهینه‌سازی سیکل‌های آب خنک‌کننده تجهیزات کوره‌های قوس از دیگر مباحث مهم این حوزه است که برای این هم پروژه‌های خوبی تعریف شده است. برای اصلاح و بهینه‌سازی سیستم‌های خروجی کوره‌های قوس نیز اقدامات مناسبی انجام شده است. در بخش حمل مواد، فراوری قراضه‌های سنگین نیز یکی از برنامه‌های پیش رو است. طراحی و نصب دستگاه تولید بریکت از غبارات شارژ مواد از دیگر برنامه‌های این بخش است؛ چراکه فولاد مبارکه به‌عنوان یک بنگاه اقتصادی باید کمترین ضایعات خود را نیز به محصول تبدیل کند. رسالت ما تولید فولادهای کیفی است که هم تولیدکننده کمتری دارد و هم حاشیه سود بیشتر. ناحیه فولادسازی این موضوع را به‌عنوان یک راهبرد اساسی پیگیری می‌کند و به دستاوردهای خوبی هم دست یافته است.

چه اقداماتی برای نوسازی تجهیزات و کوره‌ها چه برنامه‌هایی دارید؟

هر شرکت پویا برای رشد و حرکت روبه‌جلو باید برنامه داشته باشد. بر همین اساس در ناحیه فولادسازی و تولید فولاد مذاب در 6 بخش پروژه‌های نوسازی تعریف کرده‌ایم که شامل اولویت‌های ایمنی، اولویت‌های زیست‌محیطی، اولویت‌های نیروی انسانی، اولویت‌های تجهیزاتی کوره‌های قوس، اولویت‌های تجهیزاتی واحدهای حمل مواد و تجهیزات جانبی و اولویت‌های بهره‌برداری می‌شود که برای هر بخش پروژه‌های شاخصی تعریف‌شده و در حال پیگیری هستیم.

سخن پایانی.

دست‌یابی به هر رکورد تولید نتیجه همدلی بین تمام واحدها و قسمت‌هاست. ما برای مهرماه و آبان‌ماه برنامه تولید سنگینی داریم تا برای ماه‌های با محدودیت انرژی آماده شویم. همکاری‌ها تا الآن بسیار خوب بوده و امیدوارم بیشتر شود تا بتوانیم در جهت اهداف سازمان، به سمت تولید گریدها خاص و فولادهای خاص و دست‌یابی به اهداف سازمان حرکت کنیم.

ایراسین