گوشت قرمز بر اساس نوع دام انواع مختلفی دارد، گوشت گاو، گوسفند، گوساله، بوفالو (گاومیش)، بره، شتر و گوشت حیوانات شکاری از این جملهاند. سوال اینجاست گوشت حیوانات اهلی در مقایسه با یکدیگر چه خصوصیات تغذیهای متمایزی دارند؟
بسیاری از خانوادهها بر این باورند که گوشت گوسفند در مقایسه با گوشت گوساله ارزش تغذیهای بیشتری دارد و چون بافت نرم و لطیفی داشته و طعم و بوی دلچسبی به انواع خوراک و خورشهای سنتی میدهد، فقط گوشت گوسفند را میپسندند و هیچ نوع دیگری به مذاقشان خوش نمیآید.
درست است که گوشت گوسفند موافقترین مزاج را دارد و سرعت هضم آن بیشتر از گوساله است و بافت نرم و طعم دلچسبی دارد، اما باید بدانید گوشت گوسفند و گوساله از نظر ارزش تغذیهای با یکدیگر برابری میکنند و میزان روی، آهن و ویتامین B۱۲ در آنها یکسان است با این تفاوت که گوشت گوسفند بسیار چرب و افزاینده کلسترول و تری گلیسیرید خون است، اما گوشت گوساله علاوه بر آنکه کم چربتر است در مقایسه با گوشت گوسفند کلسترول پایینتری دارد. پس افرادی که دچار چربی خون بالا، ناراحتیهای قلبی و دیابت هستند بهتر است گوشت گوسفند را از برنامه غذاییشان حذف کنند.
تحقیقات نشان میدهد گوشت گوساله برای بدن سازان مناسب بوده و به افزایش سطح تستسترون کمک میکند که البته اگر دام در طبیعت رشد یافته و تغذیه طبیعی تری داشته باشد در مقایسه با گوسالههای پرورشی ضمن این که ارزش غذایی بالاتری دارد، طعمی مشابه گوشت گوسفند داشته و به دلیل آن که حجم بافت پروتئینی آن نسبت به بافت چربی در مقایسه با گوشت گوسفند بیشتر است، به افزایش قدرت و حجم عضلانی بدنسازان کمک میکند. البته افراط در مصرف گوشت گوساله میتواند سبب تجمع چربی در ناحیه شکم و پهلو و افزایش چربی خون شود. این را هم بدانید گوشت گاو در مقایسه با گوساله چاق کننده و دیرهضمتر است.
با وجودی که گوشت بره، بافت ماهیچهای متراکم و پر حجمی ندارد، اما اغلب مردم به دلیل آن که رنگ صورتی مطلوبی دارد و حداکثر مقدار گوشت و حداقل مقدار چربی را داراست آن را به گوشت گوسفند ترجیح میدهند. اما گوشت بره چه ویژگی متمایزی دارد و آیا مصرف آن توصیه میشود؟ گوشت بره از نظر تردی و خوشمزگی در میان دیگر گوشت حیوانات حرف اول را میزند و قابلیت هضم بالایی دارد.
این گوشت حاوی تمام اسیدهای آمینه ضروری بدن است و میتواند در ساختن بافتهای جدید مفید باشد. گوشت بره مقدار قابل ملاحظهای فسفر همراه با کلسیم و آهن دارد و از نظر ویتامینهای گروه B بخصوص B۱۲ غنی است. این گوشت به دلیل بهترین طعم و کمترین میزان چربی گزینه مناسبی است.
شاید تا به حال گوشت گاومیش یا همان بوفالو را ندیده باشید. شاید هم گوشتی با طعم و رنگ و بافتی متفاوتتر از گوشت گاو خورده باشید، اما متوجه نشدهاید که گوشت چه حیوانی بوده است. گاومیش یک حیوان مفید و سه منظوره است یعنی شیر، گوشت و نیروی خوبی دارد، اما نسبت به گوشت گاو به علت داشتن یک سری خصوصیات نامطلوب مشتری پسندی کمی دارد.
گوشت گاومیش خام یا نپخته رنگ قرمز بسیار روشنی دارد و شاید تفاوت رنگش با دیگر گوشتها موجب تعجب شما شود. این گوشت وقتی پخته میشود بسیار تیره و کدرتر از گوشت گاو میشود. وقتی آن را چرخ میکنیم همچون خمیری آبدار و بسیار لطیف شده، اما زمانی که میپزد بافت آن سفت میشود و اصلا طعم خوبی ندارد مگر آن که به مدد برخی از ادویه جات طعم آن را مخفی کنیم.
تحقیقات انجام شده نشان میدهد میزان پروتئین این گوشت با گوشت گاو برابری میکند، اما چربی و کالری آن ۱/۵ تا ۲ برابر بیشتر از گوشت گاو است. میزان ویتامینهای B و کلسیم گوشت گاومیش درصدی کمتر ولی از نظر میزان فسفر، آهن و پتاسیم با گوشت گاو برابری میکند با این تفاوت که سدیم گوشت گاومیش کمی بیشتر است.
گوشت گاومیش در مقایسه با گوشت گاو چون کیفیت و ارزش غذایی پایین تری دارد و خصوصیات ظاهری، بافتی و طبخی آن نامطلوب است کمتر مورد اقبال مصرف کنندگان قرار گرفته است. از قلم و کوهان شتر در درمان درد پا و کمر استفاده میشود.
در آموزههای اسلامی مصرف گوشت شتر به دلیل ویژگیهای متمایزی که نسبت به گوشت سایر حیوانات دارد بسیار توصیه شده و البته مدتی است که این گوشت طرفداران زیادی را به خود جلب کرده است. در آموزههای دینی آمده که گوشت شتر قوای بدنی و استقامت را زیاد کرده و اعصاب را تقویت میکند و از اختلالات در رشد جنین جلوگیری میکند و مصرف آن به بانوان باردار، شیرده، دانش آموزان، ورزشکاران و افراد کهنسال توصیه شده است.
این گوشت ظاهری شبیه گوشت گوساله دارد و نظر به اینکه اغلب خانوادهها از سفتی و دیرپز بودن این گوشت گلایه دارند باید بگوییم که اگر از گوشت شتر جوان استفاده کنید ضمن داشتن بافتی نرم و لذیذ، برای چرخ و کبابی کردن هم مناسب است. این گوشت پروتئین و چربی کمتری نسبت به گوشت گاو و گوساله دارد، اما سدیم آن زیاد و پتاسیم کمی دارد که این قضیه به تحمل پذیری شتر به کمبود آب مرتبط میشود.
آهن و روی گوشت شتر کمتر از گوشت سایر دامهاست، اما فسفر، کلسیم و ویتامینهای B در عضلات ران این حیوان بیشتر است. این را هم بد نیست بدانید که از قلم و کوهان شتر در درمان درد پا و کمر و دردهای روماتیسمی استفاده میشود.