چرانیازکشوربه فولادهای آلیاژی وخاص ضروری است؟

 محمدجواداحمدی ؛کارشناس معدن وصنایع معدنی:درشرایط کنونی کشورکه انواع فولادهاراتولیدومصرف می کنیم، جای یک نوع فولاددرسبدمحصولات فولادی خالی هست که آنهم انواع فولادهای آلیاژی هستند.هرچندکه درحال حاضرسه شرکت داخلی درکنارسایرمحصولاتشان فولادآلیاژی نیزتولید می کننداما این کفاف نیازهای کشوررانداده ولاجرم مجبوربه واردات آن هستیم. دراین فرصت برآنم که توضیح دهم چراکشوربه این نوع محصول فولادی نیازدارد وچرالازم است که سیاستگذاران وتصمیم گیران دروزارت صمت سرمایه گذاری را به سمت تولید این محصول استراتژیک سوق دهند؟ خوشبختانه امروزه دانش تولید فولاد آلیاژی در کشوروجود داردونیازبازارمصرف درداخل کشورمی طلبد تاسرمایه‌گذاری زیادی در صنایع مصرف‌کننده این نوع فولادها صورت بگیرد که بازار فولاد آلیاژی در کشور پررونق شود. لازم به ذکراست که فولادهای آلیاژی طیف بسیار وسیعی دارند و به دو گروه کربن بالا و کربن پایین تقسیم می‌شوند. تولید هر یک از این نوع فولادها به سفارش دریافتی و مصرف‌کنندگان آن‌ها بستگی داردکه به طور کلی مصرف‌کنندگان میلگردهای صنعتی شامل واحدهای الکترودسازی، فنرسازی، تولید پیچ و مهره، شفت‌های چاه‌های آب و نفت و.... می‌شود. هر یک از این مصرف‌کنندگان باید فولادهای آلیاژی مخصوص خود را دریافت کنند؛ چراکه هر آلیاژ، مصرف مختص خود را دارد. البته نباید ازیادببریم که ترکیبات فولادهای آلیاژی بسیار زیاد است،ولازم است دریک برنامه ریزی دقیق ازسوی وزارت صمت نیازهای اساسی بازارکشور مشخص شودکه هرطیف از این فولادها در کدام بخش مورد مصرف قرار می‌گیرند؟وضرورت داردتا تولید فولاد آلیاژی از شمش تا محصول نهایی تعریف شود. اینکه چرا برخلاف کشورهای پیشرفته، تولید فولادهای آلیاژی در ایران توسعه نیافته است؟ لازم است که بگوییم عامل اصلی توسعه تولید فولاد آلیاژی در کشور، سرمایه‌گذاری در بخش نورد و صنایع مصرف‌کننده فولاد آلیاژی است وسرمایه‌گذاری در این حوزه باعث می شودتابازار داخلی فولادهای آلیاژی پررونق شده تازمینه مصرف آن هانیزفراهم شود.البته ازاین چالش مهم نیزنباید بسادگی بگذریم که میزان پایین تولید شمش فولاد آلیاژی به عنوان ماده اولیه تولید میلگرد، یکی ازچالش های تولید این نوع محصولات هستندواینجاست که ضرورت سرمایه گذاری وسوق دادن سرمایه گذاران به سمت تولید محصولات آلیاژی ضرورت پیدامی کند؟ براساس آمارهای موجودکه می تواند جهت توسعه آینده این صنعت رادرکشورما در مسیر تولید فولادهای برتروفولادهای مهندسی و فولادهای آلیاژی مشخص کند؛ شایان ذکراست که در حوزه آمریکای شمالی و کشورهای آمریکا و کانادا حدود 12 درصد از کل تولید سالانه فولاد مربوط به فولادهای آلیاژی و مهندسی است. در اروپا این سهم بیش از 16 درصد به طور متوسط است و در کشوری مانند سوئد این رقم بالای 70 درصد است. این آمار در کشور چین حدود 6 درصد و در ایران بین 2 تا 3 درصد است. اگر بخواهیم به رقم بالایی از تولید فولادهای ضدزنگ برسیم لازمه‌اش این است که در صنایع نوردو فولادهای ضدزنگ هم سرمایه‌گذاری کنیم. در حال حاضر ما این سرمایه‌گذاری در کشورانجام نشده است ،که به رقم بسیار بزرگی هم در این زمینه نیاز داریم. البته امکانات و تجهیزات تولید مقاطع فولاد آلیاژی در شرکت‌های فولاد آلیاژی ایران، صنایع فولاد آلیاژی اصفهان و اسفراین مهیا شده است واین سه شرکت همه ماشین‌آلات ساخت و تولید انواع مقاطع آلیاژی را دارند. ولی کشش بازار در این زمینه پایین است وازآنجاکه تنوع فولادهای آلیاژی هم بسیار وسیع است ؛ به همین دلیل باید منتظر رونق در بخش صنایع نفت و گاز، پتروشیمی، ساخت تجهیزات پالایشگاهی، لوازم خانگی و ماشین‌سازی‌ها به عنوان صنایع مصرف‌کننده فولاد آلیاژی باشیم.به تعبیری باید صنایع هایتک در کشور توسعه یابند تا کشش و تقاضا برای فولادهای آلیاژی به درصد قابل قبولی برسد. از سهم 6 درصدی تولید فولاد آلیاژی در چین حدود 5 درصد آن مربوط به فولادهای ضدزنگ است. ورق‌های ضدزنگ عمدتا برای لوازم خانگی مورد استفاده قرار می‌گیرند. هرچند الان کم کم استفاده از کامپوزیت‌ها و ورق‌های رنگی بیشتر شده اما همچنان تقاضا برای ورق‌های ضدزنگ در بازار بسیار زیاد است و ما اگر بخواهیم این محصول را تولید کنیم باید در این راستا سرمایه‌گذاری کنیم. این سرمایه‌گذاری در حال حاضر انجام نشده است. ولی پتانسیل تولید مقاطع را داریم ولی در ورق این پتانسیل را نداریم.بااین شرح مختصر نیازاست که روشنگری های علمی وعملی ازسوی دست اندرکاران وتصمیم سازان صنعت فولادصورت بگیرد تا سرمایه گذاران ازیکطرف راغب شوندبه این عرصه بیایند وازطرف دیگربه فولادکاران فعلی این اجازه داده شودحتی باتغییرخط های تولیدوسرمایه گذاری جدید به سمت تولید فولادهای آلیاژی بروندوموانع پیش روی این دسته ازسرمایه گذاران برداشته شود تاشاهدرونق وشکوفایی این محصول استراتژیک درکشورباشیم.