یارانه نقدی طرحی بود که از زمان ریاست جمهوری خاتمی مطرح شده بود اما در زمان احمدی نژاد یارانه نقدی به مردم پرداخت شد.یارانه نقدی ماهانه برای هر نفر 45 هزار تومان است .در دولت جدید بحث افزایش یارانه نقدی برای هر نفر بارها مطرح شده است و جدیدا اخبار ضد و نقیضی از مبلغ قطعی یارانه نقدی به گوش می رسد اما هنوز همان 45 هزار تومان به حساب افراد پرداخت می شود.
جاماندگان مشمول یارانه نیز یارانههای قبلی خود را دریافت میکنند.
دولت در چهار ماه گذشته، به حساب خانوارها یارانه نقدی ۳۰۰ و ۴۰۰هزار تومانی واریز کرد. یارانه ۳۰۰هزار تومانی مخصوص دهکهای ۴ تا ۹ و یارانه ۴۰۰هزار تومانی نیز برای سه دهک اول بود.
این یارانه قرار بود دو ماه نقدی باشد و پس از دو ماه به صورت کالابرگ اختصاص یابد. حالا در چهار ماه گذشته یارانه نقدی پرداخت شده و قطعا یارانه شهریور ماه نیز نقدی خواهد بود.
روال ماههای گذشته براین اساس بود که یارانه ۲۰ هر ماه به حساب خانوارها واریز شود و احتمالا یارانه شهریور نیز امشب به حساب خانوارها واریز شود و قابل برداشت باشد.
براساس گفته سخنگوی سازمان هدفمندی یارانهها، جاماندگان یارانههای قبلی، این ماه یارانه ماههای قبل را دریافت خواهند کرد. البته جاماندگانی که مشمول شناخته شدند؛ نه همه جاماندگان.
سرپرست پایگاه اطلاعات رفاهی ایرانیان وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی درباره تکلیف جاماندگان و ثبتنامیهای جدید یارانه گفت: برخی افراد جامانده به دلایل مختلف هنوز امکان ثبتنام پیدا نکردهاند. ثبتنام افراد جامانده و انصرافیهای قبل، توسط سازمان هدفمندسازی یارانهها و از طریق درگاه my.gov.ir صورت میپذیرد.
پس از ثبتنام، اطلاعات خانوارهای ثبتنامی توسط سازمان هدفمندسازی یارانهها برای پایگاه رفاه ایرانیان ارسال شده و در اولین دور بعدی واریز یارانه، مورد وسع سنجی فوری قرار گرفته و در صورت حضور در دهکهای ۱ تا ۹، سرپرستان خانوارهای مشمول برای واریز یارانه به سازمان هدفمندسازی یارانهها معرفی میشوند.
زریباف درباره خانوارهایی که اخیرا مشمول شده و معوقات خود را دریافت نکردهاند و همچنین درباره تکلیف رفع مسدودی یارانهها گفت: تمامی امور اجرایی مربوط به واریز یارانهها، از جمله پرداخت معوقات مشمولان، تعیین تکلیف مبالغ مسدودی در حساب سرپرست خانوار، رفع مشکل واریز مبالغ کمتر از تعداد اعضا خانوار و … توسط سازمان هدفمندسازی یارانهها صورت میپذیرد.
وی درباره نحوه اصلاح اطلاعات ثبتی اولیه خانوار اظهار کرد: همانطور که پیشتر بیان شد متولی اطلاعات ورودی، دستگاههای اجرایی مولد آن هستند. به عنوان مثال اگر کسی خودرویی را قولنامهای فروخته یا فک پلاک نکرده است باید با مراجعه به مراکز فک پلاک مسئله را حل کند.
اطلاعات ساختار خانوار که یکی از پایهایترین اطلاعات وسع سنجی است در صورت نیاز به اصلاح (مواردی از قبیل ازدواج فرزندان، اشتغال فرزندان مجرد، فوت و موالید و حضانت و طلاق و امثالهم) طبق بخشنامه ستاد تنظیم بازار فعلا توسط سازمان هدفمندسازی یارانهها اصلاح میشود که از طریق پلیس به علاوه ۱۰ یا سامانههای اعلامی این سازمان صورت میپذیرد.
سرپرست پایگاه اطلاعات رفاهی ایرانیان وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی اضافه کرد: در هر صورت وزارت رفاه در سامانه جدید حمایت (اعتراض یارانه) hemayat.mcls.gov.ir امکانی را فراهم میکند تا سرپرستان خانوار بتوانند با مراجعه به آن برخی آیتمهای دخیل در وسع سنجی خود را مشاهده کنند و در صورت اعتراض راهنمایی لازم برای اصلاح آن اطلاعات را دریافت کنند.
در مورد افرادی که اصطلاحا کارپرداز هستند و تصور میکنند گردش حساب بالا ایشان موجب حذف یارانهشان شده است این امکان فراهم شده است که در صورت تفکیک حساب شخصی و تجاری، در وسع سنجیهای آتی سابقه اطلاعات گردش حساب آنها در نظر گرفته نشود.
زریباف افزود: مضاف بر اینکه برخلاف تصور عموم، گردش حساب (مجموع واریز و برداشت بانکی) از آیتمهای کم اثر در ساز و کار وسع سنجی است.
به گفته وی پس از ثبت اعتراض و اقدام برای اصلاح اطلاعات ثبتی خانوار و همچنین ارجاع اطلاعات اصلاح شده از دستگاههای متولی به پایگاه رفاه ایرانیان، از اطلاعات جدید در وسع سنجیهای آتی که در بازههای زمانی سه یا شش ماهه صورت میپذیرد بهره برده خواهد شد.
بر اساس اخرین اخبار، شهریور ماه امسال نیز پرداخت یارانه به صورت نقدی است و به حساب سرپرستان خانوار واریز میشود.
رئیس سازمان بهزیستی کشور گفت: ما گزارشی در حال حاضر نداریم که بخواهند یارانههای آنها را به جهت اینکه در دهک ۱۰ قرار گرفتهاند، قطع کرده باشند.
به نقل از فردایاقتصاد، علیمحمد قادری رئیس سازمان بهزیستی کشور در خصوص وضعیت اجرای قانون حمایت از حقوق معلولان، بیان کرد: این قانون سه سال پیش مصوب شد و قانون جامعی است که دستگاههای متنوعی را مکلف کرده که به این ۳۴ ماده و ۲۹ تبصره توجه و از تمام ظرفیتهای خود استفاده کنند و هر ساله باید گزارش خود از میزان اجرای قانون را به عنوان دستگاه ذینفع، به دبیرخانه و دبیرخانه به صحن علنی مجلس ارائه کند.
وی ادامه داد: باتوجه به اینکه دستگاهها چندان در جریان مشکلات و محدودیتها و شرح وظایف قانونی خود نیستند، این روشنگری و مطالبهگری حدود ۱۰ ماه است که در دولت سیزدهم شروع شده و نامهای به رئیس جمهوری نوشته شد و دستگاهها مکلف شدند که تمام قد نسبت به اجرای مفاد قانون دقت کنند و گزارش آن را به بهزیستی ارائه دهند. برخی از دستگاهها تلاش کردند و برخی هنوز به معنای واقعی کلمه جریان معلولیت و وظایف خود را درک نکردهاند.
قادری در خصوص مناسبسازی معابر افزود: موضوع مناسبسازی امری بدیهی است. موضوعات مناسبسازی صرفا به عوامل عمرانی و اینکه در یک معبری شیب رعایت شود، نیست. باید بدانیم که پلتفرمهایی که معلولان، ناشنوایان و نابینایان میخواهند به آن سامانه دسترسی داشته باشند، مناسبسازی شود. این دبیرخانه در سازمان بهزیستی وجود دارد و کار و تلاش و پیگیری میکند. مسئولیت این کمیته با وزیر کشور است و این جلسه هر دو ماه یکبار در سازمان بهزیستی برگزار میشود. استاندارهای سراسر کشور نیز در حال پیگیری هستند و پایان سال آخرین وضعیت موضوع مناسب سازی را به مردم ارائه خواهیم داد.
رئیس سازمان بهزیستی با بیان اینکه ما باید بستر جامعه را برای حضور موثر افراد آماده کنیم، اظهار کرد: هرچقدر این تسهیلگری خوب اتفاق بیفتد و سامانهای در همه کلان شهرهای کشور باشد و ترمینالها وسایط مناسبسازی شده را از وسایل عمومی شهری مثل اتوبوسها و ونها در اختیار معلولان (چه برای حمل و نقل برون شهری و چه درون شهری) باید قرار دهند؛ اما این توسط شهرداریهایی که متکفل امور حمل و نقل شهر خود هستند خوب مشاهده نمیشود.
وی در پاسخ به سوالی مبنی براینکه «گاهی گزارشاتی میرسد که برخی از افراد دارای معلولیت جزو دهکهای بالا محاسبه شدهاند برای آنها چه کاری میتوان انجام داد؟» یادآور شد: وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی رسما اعلام کرد افرادی که معلول هستند ولو دهک ۱۰ هم باشند هیچ منعی برای دریافت یارانه ندارند. یک فردی که یک یا چند معلول را در خانواده دارد و خود سرپرست آن خانواده است، مشمول دریافت مستمری سازمان بهزیستی و هم موضوع دریافت یارانههای دولتی است.
ما گزارشی در حال حاضر نداریم که بخواهند یارانههای آنها را به جهت این که در دهک ۱۰ قرار گرفته اند قطع کرده باشند. سازمان بهزیستی به هر فردی که دارای معلول است و کارت معلولیت دریافت میکند متناسب با نوع و شدت معلولیت خدمات خود را ارائه خواهد داد.
در سالهای گذشته مبلغ ۴۵ هزار تومان به عنوان یارانه معیشتی و کمک هزینهای به برخی از اقشار جامعه پرداخت میشد. مبلغی که کافی نبود و تنها بار بودجهای به دنبال داشت.
با حذف ارز ترجیحی قرار به اصلاح این یارانهها شد. بنابراین در یک شب رییس جمهوری در برنامهای تلویزیونی از افزایش مبلغ یارانه نقدی به ٣٠٠ و ۴٠٠ هزار تومان خبر داد و قرار بر آن شد تا یارانههای قبلی حذف شوند.
طبق این طرح ٣دهک اول که همان ضعیفترین قشر جامعه هستند، نفری ۴۰۰ هزار تومان و ۶ دهک بعدی نفری ۳۰۰ هزار تومان به عنوان یارانه دریافت میکنند.
همینطور طبق تصمیمات رییس جمهور دهک آخر که از ثروتمندان جامعه تشکیل میشود، مبلغ یارانه را دریافت نمیکنند.
در ادامه تصویب این طرح، دولت برنامه داشت پس از ٢ ماه پرداخت یارانه به صورت نقدی را حذف کند و به جای آن کالا برگ به هر شهروند اهدا کند.
پس از گذشت چند ماه همچنان دولت موفق به انجام این طرح نشده است و شهریور ماه سال ۱۴۰۱ نیز پرداخت یارانه به صورت نقدی است و به حساب سرپرستان خانوار واریز میشود.
در واقع این ماه هم یارانه نقدی داریم و حالا باید ببینیم که آیا بالاخره دولت میتواند یارانه کالایی جایگزین کند و یا یارانه نقدی ادامه خواهد داشت.
جاماندگان یارانه میتواند به درگاه معرفی شده مراجعه و بار دیگر ثبت نام کنند. به زودی تکلیف جاماندگان یارانه مشخص خواهد شد.
سرپرست پایگاه اطلاعات رفاهی ایرانیان وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی درباره تکلیف جاماندگان یارانه و ثبتنامیهای جدید یارانه گفت: برخی افراد جامانده به دلایل مختلف هنوز امکان ثبتنام پیدا نکردهاند.
ثبتنام افراد جامانده و انصرافیهای قبل، توسط سازمان هدفمندسازی یارانهها و از طریق درگاه my.gov.ir صورت میپذیرد.
پس از ثبتنام، اطلاعات خانوارهای ثبتنامی توسط سازمان هدفمندسازی یارانهها برای پایگاه رفاه ایرانیان ارسال شده و در اولین دور بعدی واریز یارانه، مورد وسع سنجی فوری قرار گرفته و در صورت حضور در دهکهای ۱ تا ۹، سرپرستان خانوارهای مشمول برای واریز یارانه به سازمان هدفمندسازی یارانهها معرفی میشوند.
زریباف درباره خانوارهایی که اخیراً مشمول شده و معوقات خود را دریافت نکردهاند و همچنین درباره تکلیف رفع مسدودی یارانهها گفت: تمامی امور اجرایی مربوط به واریز یارانهها، ازجمله پرداخت معوقات مشمولین، تعیین تکلیف مبالغ مسدودی در حساب سرپرست خانوار، رفع مشکل واریز مبالغ کمتر از تعداد اعضای خانوار و … توسط سازمان هدفمندسازی یارانهها صورت میپذیرد.
علت حذف برخی مددجویان نهادهای حمایتی چه بود؟
وی در پاسخ به پرسشی با این مضمون که «برخی افراد تحت پوشش بنیاد شهید، کمیته امداد، سازمان بهزیستی و … به دلیل دهک بندی پایگاه رفاه ایرانیان از خدماتی که از این نهادها دریافت میکردهاند حذف شدهاند و بعد از مراجعه به این نهادها، به وزارت رفاه و پایگاه رفاه ایرانیان ارجاع شدهاند تا برای بهرهمندی مجدد از خدمات، دهک خود را تغییر دهند. ماجرا چه بوده است؟» گفت: پایگاه رفاه ایرانیان در هیچ کدام از تصمیمات نهادهای مذکور مبنی بر حذف ارائه خدمات به برخی از افراد تحت پوشش این نهادها، نه در لایه کارشناسی و نه در لایه اجرایی طرف همکاری و مشورت نبوده است.
سرپرست پایگاه اطلاعات رفاهی ایرانیان وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی افزود: وسع (دهک) افراد به عنوان اطلاعات تولیدی پایگاه رفاه ایرانیان صرفاً در صورت درخواست در اختیار همه دستگاههای اجرایی علاقهمند قرار خواهد گرفت و دستگاهها تماماً با اختیار و مسئولیت خود میتوانند از این اطلاعات استفاده کنند. بهعبارتدیگر، ضمن دفاع از منطق وسع سنجی، تعیین محدوده اقشار دریافت کننده حمایت و اقشار حذف شده، با مشورت پایگاه رفاه نبوده و تصمیم مستقل و مختارانه دستگاههایی اعم از بنیاد شهید و امور ایثارگران، سازمان بهزیستی و … بوده است.
زریباف با بیان اینکه متأسفانه در موارد معدودی مشاهده شده است که برخی دستگاههای اجرایی از دهک اعلامی به عنوان جایگزین تمامی فرایندهای شناسایی و خدمترسانی خود استفاده کردهاند و پاسخگویی به متقاضیان خود را به بهانه دهک بندی به پایگاه رفاه ایرانیان ارجاع دادهاند تأکید کرد: بدیهی است دهک افراد به صورت دستی قابل تغییر نیست؛ فلذا ارجاع معدود برخی متقاضیان این نهادها که اکثراً از اقشار خاص و نیازمند حمایت جامعه هستند به یک نهاد دیگر که از اساس از تصمیمات نهاد متولی بیاطلاع است اقدام صحیحی به نظر نمیرسد.
چند نفر از جمعیت کشور یارانه دریافت میکنند؟
مجتبی زریباف سرپرست پایگاه اطلاعات رفاهی ایرانیان وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در پاسخ به پرسشی مبنی بر ارتباط پایگاه رفاه ایرانیان با پرداخت یارانههای نقدی گفت: پیرو مصوبه مجلس شورای اسلامی در بند ب تبصره ۱۴ قانون بودجه ۱۴۰۱ کل کشور، هیئت دولت و ستاد تنظیم بازار در تفسیر اقشار و دهکهای پردرآمد مندرج در این تبصره تصمیم گرفت تا ماهیانه به خانوارهای دهکهای یک تا سه، به ازای هر نفر ۴۰۰ هزار تومان، دهکهای چهار تا ۹ به ازای هر نفر ۳۰۰ هزار تومان پرداخت و دهک ۱۰ را حذف کند.
به نقل از مشرق، وی با بیان اینکه وظیفه شناسایی به عهده پایگاه رفاه ایرانیان است تا بر مبنای وسع سنجی خود این دهکها را معرفی کند گفت: لازم به تأکید است در این سیاست پایگاه رفاه ایرانیان صرفاً مجری شناسایی دهکها بوده است.
به طور همزمان پیشنهادات کارشناسی و مبتنی بر داده به منظور تدقیق انتخاب گروههای هدف از سوی این پایگاه به هیئت دولت ارائه شده است که به طور کلی میتوان آن را در تغییر مبنا از دهکبندی به صدکبندی خلاصه کرد.
حدود ۹۰ درصد جمعیت کشور مشمول یارانه نقدی هستند
زریباف در بخش نخست سخنانش، آخرین آمار از وضعیت یارانه نقدی در کشور را اعلام و اظهار کرد: بر اساس آخرین وضعیت محاسبه مشمولین یارانه در مردادماه ۱۴۰۱ توسط پایگاه رفاه ایرانیان، از بین حدود ۸۶ میلیون نفر جمعیت کل کشور، حدود ۲۵ میلیون و ۵۰۰ هزار خانوار معادل ۷۷ میلیون و ۹۰۰ هزار نفر به عنوان مشمول به سازمان هدفمندسازی یارانهها معرفی شدهاند (معادل ۸۹٫۹ درصد جمعیت کشور).
مشمولین جدید یارانه چند نفر هستند؟
وی افزود: از این میزان حدود ۸۰۰ هزار خانوار مشمول یارانه ۴۰۰ هزار تومانی و حدود یک میلیون و ۷۰۰ هزار خانوار مشمول یارانه ۳۰۰ هزار تومانی هستند. از بین ۷ میلیون جامانده که شامل انصرافیهای قدیم، محذوفین قدیم و افرادی است که به هر دلیلی در فروردین ماه سال ۱۴۰۱ یارانه ۴۵۵۰۰ تومانی دریافت نمی کردند، تعداد کل ثبتنامیهای جدید (پس از اردیبهشت ۱۴۰۱) حدود دومیلیون و ۷۰۰ هزار نفر هستند که حدود یک میلیون و ۶۰۰ هزار نفر از این افراد در جمع مشمولین فعلی حاضر هستند.
هم چنین از بین محذوفین جدید یارانه در اردیبهشت سال ۱۴۰۱ حدود ۴ میلیون و ۲۰۰ هزار نفر اقدام به ثبت اعتراض کردند که در وسع سنجی تیر ماه یک میلیون و ۷۰۰ هزار نفر در جمع مشمولین تیرماه یارانه به سازمان هدفمندسازی یارانه ها معرفی شدند.
تکلیف جاماندگان و ثبتنامیهای جدید یارانه
برخی افراد جامانده به دلایل مختلف هنوز امکان ثبتنام پیدا نکردهاند. ثبتنام افراد جامانده و انصرافیهای قبل، توسط سازمان هدفمندسازی یارانهها و از طریق درگاه my.gov.ir صورت میپذیرد.
پس از ثبتنام، اطلاعات خانوارهای ثبتنامی توسط سازمان هدفمندسازی یارانهها برای پایگاه رفاه ایرانیان ارسال شده و در اولین دور بعدی واریز یارانه، مورد وسع سنجی فوری قرار گرفته و در صورت حضور در دهکهای ۱ تا ۹، سرپرستان خانوارهای مشمول برای واریز یارانه به سازمان هدفمندسازی یارانهها معرفی میشوند.
زریباف درباره خانوارهایی که اخیراً مشمول شده و معوقات خود را دریافت نکردهاند و همچنین درباره تکلیف رفع مسدودی یارانهها گفت: تمامی امور اجرایی مربوط به واریز یارانهها، ازجمله پرداخت معوقات مشمولین، تعیین تکلیف مبالغ مسدودی در حساب سرپرست خانوار، رفع مشکل واریز مبالغ کمتر از تعداد اعضای خانوار و … توسط سازمان هدفمندسازی یارانهها صورت میپذیرد.
وی در پاسخ به پرسشی با این مضمون که «برخی افراد تحت پوشش بنیاد شهید، کمیته امداد، سازمان بهزیستی و … به دلیل دهک بندی پایگاه رفاه ایرانیان از خدماتی که از این نهادها دریافت میکردهاند حذف شدهاند و بعد از مراجعه به این نهادها، به وزارت رفاه و پایگاه رفاه ایرانیان ارجاع شدهاند تا برای بهرهمندی مجدد از خدمات، دهک خود را تغییر دهند. ماجرا چه بوده است؟» گفت: پایگاه رفاه ایرانیان در هیچ کدام از تصمیمات نهادهای مذکور مبنی بر حذف ارائه خدمات به برخی از افراد تحت پوشش این نهادها، نه در لایه کارشناسی و نه در لایه اجرایی طرف همکاری و مشورت نبوده است.
زری باف افزود: وسع (دهک) افراد به عنوان اطلاعات تولیدی پایگاه رفاه ایرانیان صرفاً در صورت درخواست در اختیار همه دستگاههای اجرایی علاقهمند قرار خواهد گرفت و دستگاهها تماماً با اختیار و مسئولیت خود میتوانند از این اطلاعات استفاده کنند.
بهعبارتدیگر، ضمن دفاع از منطق وسع سنجی، تعیین محدوده اقشار دریافت کننده حمایت و اقشار حذف شده، با مشورت پایگاه رفاه نبوده و تصمیم مستقل و مختارانه دستگاههایی اعم از بنیاد شهید و امور ایثارگران، سازمان بهزیستی و … بوده است.
وی با بیان اینکه متأسفانه در موارد معدودی مشاهده شده است که برخی دستگاههای اجرایی از دهک اعلامی به عنوان جایگزین تمامی فرایندهای شناسایی و خدمترسانی خود استفاده کردهاند و پاسخگویی به متقاضیان خود را به بهانه دهک بندی به پایگاه رفاه ایرانیان ارجاع دادهاند تأکید کرد: بدیهی است دهک افراد به صورت دستی قابل تغییر نیست؛ فلذا ارجاع معدود برخی متقاضیان این نهادها که اکثراً از اقشار خاص و نیازمند حمایت جامعه هستند به یک نهاد دیگر که از اساس از تصمیمات نهاد متولی بیاطلاع است اقدام صحیحی به نظر نمیرسد.
آیا از همه این اطلاعات در آزمون وسع استفاده میشود؟
زری باف درباره اینکه آیا از همه اطلاعات در آزمون وسع استفاده میشود؟ اظهار کرد: آزمون وسع تاریخچه تخصصی طولانی و پیچیدهای در پایگاه رفاه ایرانیان دارد و به عواملی چون تحلیل تئوریک اقتصادی، کیفیت و اشراف دادههای ورودی، شهود مستخرج از دادهها و موارد تخصصی متعدد دیگر وابسته است. برخی اطلاعات پایگاه رفاه هم چون ساختار و بعد خانوار، ارزش خودروی خانوار، خرید کارت خانوار، وضعیت سرپرستی خانوار، وضعیت اشتغال اعضای خانوار، حقوق و دستمزد اعضای خانوار، سود بانکی، عضویت افراد معلول و یا دارای بیماری خاص در خانوار و … با اثرات مختلف متأثر از اهمیت، کیفیت و بازه زمانی اطلاعات، در آزمون وسع مورد استفاده قرار گرفته است.
زریباف ادامه داد: برخی موارد دیگر همچون تسهیلات دریافتی خانوار، سفرهای خارجی خانوار، مجوزات صنفی و … خارج از آزمون وسع و به منظور ارزیابی نتایج وسع سنجی مورد بهره برداری قرار میگیرند.
آیا دهک دهمیها مرفه هستند؟
زریباف در توضیح نحوه و روند دهکبندی درآمدی خانوار و در پاسخ به اینکه آیا دهک ۱۰ به معنای افراد مرفه کشور است؟ گفت: توجه به مفهوم دهک بسیار مهم است. از لحاظ آماری دھک به معنای یک دهم جمعیت کل کشور است و دهک درآمدی بیشتر از آن که یک مفهوم مطلق اقتصادی باشد، یک مفهوم نسبی و جمعیتی است. یعنی دهک ۱۰ لزوماً به معنای قشر مرفه کشور نیست، دهک ۱۰ معادل ۱۰ درصد جمعیتی کشور است که در مجموع و پس از ترکیب آیتمهای وسعسنجی به نسبت مابقی جمعیت کشور بالاتر قرار میگیرند.
وی ادامه داد: توزیع وضعیت رفاهی در دهک ۱۰ یکنواخت نیست و تفاوت وضعیت رفاهی در داخل این دهک نیز وجود دارد. هم چنین پایینترین سطح دهک ۱۰ (مثلاً صدک (۹۱) تفاوت وضعیت رفاهی قابل توجهی با افراد حاضر در دهک ۹ (مثلاً صدک ۸۸) ندارد. نکته بسیار مهم این است که دهک ۱۰ از لحاظ جمعیتی همواره ثابت است.
یعنی اگر جعیت ایران ۸۵ میلیون نفر باشد جمعیت دهک ۱۰ همواره ۸٫۵ میلیون نفر است (تقریباً معادل جمعیت شب شهر تهران). بنابر این اگر بنا باشد در هر مرحله از وسعسنجی افرادی از دهک ۱۰ خارج شوند و به دهکهای پایینتر بروند دقیقاً معادل تعداد همان افراد از دهکهای پایینتر به دهک ۱۰ اضافه میشوند.
سرپرست پایگاه اطلاعات رفاهی ایرانیان وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی تصریح کرد: فلذا اگر بنا باشد به شکل دقیق به فلسفه دهکبندی عمل شود در هر بار بررسی اعتراضات اگر افراد جدیدی مشمول دریافت یارانه شوند به همان میزان باید مشمولین قبلی یارانه حذف شوند و این یعنی افراد جدیدی به قرار گرفتن در دهک ۱۰ اعتراض خواهند داشت.
زریباف در پاسخ به پرسش دیگری مبنی بر اینکه چگونه افرادی که قبلاً یارانه ۴۰۰ هزار تومانی میگرفتند، اکنون یارانه ۳۰۰ هزار تومانی میگیرند؟ گفت: همان طور که در سؤال قبل شرح داده شد مفهوم دهکبندی به جمعیت ثابت هر دهک دلالت دارد.
بنابر این اگر در هر مرحله از وسعسنجی افرادی از دهکهای بالاتر از سه به زیر آن بیایند ناگزیر افرادی از دهکهای یک تا سه به دهکهای بالاتر رفتهاند.
سرپرست پایگاه اطلاعات رفاهی ایرانیان وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی تأکید کرد: با وجود آن که پایگاه رفاه ایرانیان مکلف است در بازههای زمانی شش ماهه نسبت به تجمیع اطلاعات و وسع سنجی مجدد مبادرت ورزد، اما اراده پایگاه بر همکاری و مشاورت با تمامی دستگاههای مولدِ داده به منظور ارسال برخط و همزمان دادهها استوار است. علاوه براین، اصول علمی وسعسنجی به منظور اجتناب از تغییر رفتارهای استراتژیک از تفصیل ترکیب دادهها نهی نموده و سازوکار وسعسنجی را محرمانه تلقی میکند.
چگونه میشود یک کارگر، دهک دهمی باشد؟
زریباف درباره اینکه آیا این حجم از اعتراض به معنای عدم دقت پایگاه رفاه ایرانیان نیست؟ چگونه میشود یک کارگر، دهک دهمی باشد؟ گفت: ابتدا باید تبیین کرد که لزوماً نمیتوان از اعتراض، عدم دقت وسعسنجی را نتیجه گرفت. اعتراض، عنصر جداییناپذیر حذف شمولیت بخشی از شهروندان از یک خدمت حمایتی است.
همان طور که پیشتر تبیین شد حتی با بررسی و ترتیب اثر اعتراضات همواره افراد ثابتی از یک حمایت باز خواهند ماند، فلذا اعتراض هرگز تمام نمیشود و صرفاً از افرادی به افراد دیگر منتقل میشود.
وی ادامه داد: بنابراین با هر سازوکار وسعسنجی، اعتراض به حذف به قوت خود باقیاست. علیالخصوص زمانی که آن حمایت در وضعیت معیشتی خانوار اثرگذار باشد. علیای حال اعتراضات به حقی نیز وجود دارد که اکثراً ناظر بر عدم صحت برخی اطلاعات ورودی است.
به عنوان مثال افرادی معتقدند که اطلاعات ساختار خانوارشان، اطلاعات خودرو، حقوق و … صحیح نیست. همان طور که پیشتر بیان شد مولد و متولی اطلاعات ورودی وسع سنجی دستگاههای اجرایی مربوطه هستند. اما در سامانه جدید حمایت (اعتراض) hemayat.mcls.gov.ir وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی برخی از این اطلاعات ورودی در معرض دید سرپرستان خانوار قرار گرفته است.
سرپرست پایگاه اطلاعات رفاهی ایرانیان وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی آخرین آمار از وضعیت یارانه نقدی، مشمولان جدید و جدیدترین سازوکارهای دهک بندی درآمدی خانوار را اعلام کرد.
سید مجتبی زریباف به ارائه توضیحاتی پیرامون عملکرد این پایگاه پس از تصمیمات یارانهای هیئت دولت در اردیبهشت ماه و حواشی مرتبط با آن پرداخت و آخرین آمار از وضعیت یارانه نقدی، مشمولان جدید و جدیدترین سازوکارهای دهک بندی درآمدی خانوار را اعلام کرد.
وی در این باره اظهار کرد: متخصصان پایگاه اطلاعات رفاه ایرانیان که غالباً از نخبگان دانشگاهی و فناور کشور هستند تمرکز خود را بر گسترش و ارتقای مهمترین ابزار حکمرانی مدرن داده محور قرار دادند.
او افزود: جلسات و مکاتبات متعدد نظارتی، پاسخگویی به اعتراضات، تعاملات گسترده بین دستگاهی به منظور هماهنگی اجرای تکالیف قانونی و مشاهده مداوم برخی گزارشات و تحلیلهای رسانهای ناآگاهانه و بعضاً غیرعلمی و غیر دقیق، هیچکدام مانع حرکت متخصصان پایگاه رفاه ایرانیان، برای پیشگامی در عرصهای که بدان پا گذاشتهاند نشد و این روند هم چنان ادامه دارد.
سرپرست پایگاه اطلاعات رفاهی ایرانیان وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی با بیان اینکه پایگاه رفاه ایرانیان با تلاش ارزشمند چندین ساله مدیران و متخصصان اقتصادی و فناور کشور ایجاد شده است و وظیفهاش تحلیل اطلاعات اقتصادی و رفاهی خانوارهای کشور جهت وسعسنجی و تمکنسنجی است گفت: وسعسنجی ابزار حکمرانی مدرن است تا بتوان سیاستهای حمایتی و رفاهی کشور را هدفمند به سمت اقشار مورد نظر هدایت کرد.
زریباف افزود: علاوه بر آن، اطلاعات موجود در پایگاه رفاه ایرانیان میتواند به عنوان ابزار حکمرانی مدرن در توصیههای سیاستی، شفافسازی وضعیت اقتصادی و رفاهی کشور، بررسی اثرات اقدامات پیشین و پیشبینی و تحلیل اثرات احتمالی سیاستگذاریهای آتی مورد استفاده قرار گیرد.
ارائه پیشنهاد تغییر مبنا از «دهکبندی» به «صدکبندی به دولت»
وی در پاسخ به پرسشی مبنی بر ارتباط پایگاه رفاه ایرانیان با پرداخت یارانههای نقدی گفت: پیرو مصوبه مجلس شورای اسلامی در بند ب تبصره ۱۴ قانون بودجه ۱۴۰۱ کل کشور، هیئت دولت و ستاد تنظیم بازار در تفسیر "اقشار و دهکهای پردرآمد" مندرج در این تبصره تصمیم گرفت تا ماهیانه به خانوارهای دهکهای یک تا سه، به ازای هر نفر ۴۰۰ هزار تومان، دهکهای چهار تا ۹ به ازای هر نفر ۳۰۰ هزار تومان پرداخت و دهک ۱۰ را حذف کند.
وی با بیان اینکه وظیفه شناسایی به عهده پایگاه رفاه ایرانیان است تا بر مبنای وسع سنجی خود این دهکها را معرفی کند گفت: لازم به تأکید است در این سیاست پایگاه رفاه ایرانیان صرفاً مجری شناسایی دهکها بوده است. به طور همزمان پیشنهادات کارشناسی و مبتنی بر داده به منظور تدقیق انتخاب گروههای هدف از سوی این پایگاه به هیئت دولت ارائه شده است که به طور کلی میتوان آن را در تغییر مبنا از «دهکبندی» به «صدکبندی به دولت» خلاصه کرد.
سرپرست پایگاه اطلاعات رفاهی ایرانیان وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی ادامه داد: البته تا کنون این پیشنهاد مبنای تصمیمگیری قرار نگرفته است.
حدود ۹۰ درصد جمعیت کشور مشمول یارانه نقدی هستند
زریباف در بخش نخست سخنانش، آخرین آمار از وضعیت یارانه نقدی در کشور را اعلام و اظهار کرد: بر اساس آخرین وضعیت محاسبه مشمولین یارانه در مردادماه ۱۴۰۱ توسط پایگاه رفاه ایرانیان، از بین حدود ۸۶ میلیون نفر جمعیت کل کشور، حدود ۲۵ میلیون و ۵۰۰ هزار خانوار معادل ۷۷ میلیون و ۹۰۰ هزار نفر به عنوان مشمول به سازمان هدفمندسازی یارانهها معرفی شدهاند (معادل ۸۹٫۹ درصد جمعیت کشور).
وی افزود: از این میزان حدود ۸۰۰ هزار خانوار مشمول یارانه ۴۰۰ هزار تومانی و حدود یک میلیون و ۷۰۰ هزار خانوار مشمول یارانه ۳۰۰ هزار تومانی هستند. از بین ۷ میلیون جامانده که شامل انصرافیهای قدیم، محذوفین قدیم و افرادی است که به هر دلیلی در فروردین ماه سال ۱۴۰۱ یارانه ۴۵۵۰۰ تومانی دریافت نمیکردند، تعداد کل ثبتنامیهای جدید (پس از اردیبهشت ۱۴۰۱) حدود دومیلیون و ۷۰۰ هزار نفر هستند که حدود یک میلیون و ۶۰۰ هزار نفر از این افراد در جمع مشمولین فعلی حاضر هستند. هم چنین از بین محذوفین جدید یارانه در اردیبهشت سال ۱۴۰۱ حدود ۴ میلیون و ۲۰۰ هزار نفر اقدام به ثبت اعتراض کردند که در وسع سنجی تیر ماه یک میلیون و ۷۰۰ هزار نفر در جمع مشمولین تیرماه یارانه به سازمان هدفمندسازی یارانهها معرفی شدند.
تکلیف جاماندگان و ثبتنامیهای جدید یارانه
سرپرست پایگاه اطلاعات رفاهی ایرانیان وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی درباره تکلیف جاماندگان و ثبتنامیهای جدید یارانه گفت: برخی افراد جامانده به دلایل مختلف هنوز امکان ثبتنام پیدا نکردهاند. ثبتنام افراد جامانده و انصرافیهای قبل، توسط سازمان هدفمندسازی یارانهها و از طریق درگاه my.gov.ir صورت میپذیرد. پس از ثبتنام، اطلاعات خانوارهای ثبتنامی توسط سازمان هدفمندسازی یارانهها برای پایگاه رفاه ایرانیان ارسال شده و در اولین دور بعدی واریز یارانه، مورد وسع سنجی فوری قرار گرفته و در صورت حضور در دهکهای ۱ تا ۹، سرپرستان خانوارهای مشمول برای واریز یارانه به سازمان هدفمندسازی یارانهها معرفی میشوند.
زریباف درباره خانوارهایی که اخیراً مشمول شده و معوقات خود را دریافت نکردهاند و همچنین درباره تکلیف رفع مسدودی یارانهها گفت: تمامی امور اجرایی مربوط به واریز یارانهها، ازجمله پرداخت معوقات مشمولین، تعیین تکلیف مبالغ مسدودی در حساب سرپرست خانوار، رفع مشکل واریز مبالغ کمتر از تعداد اعضای خانوار و … توسط سازمان هدفمندسازی یارانهها صورت میپذیرد.
وی در پاسخ به پرسشی با این مضمون که «برخی افراد تحت پوشش بنیاد شهید، کمیته امداد، سازمان بهزیستی و … به دلیل دهک بندی پایگاه رفاه ایرانیان از خدماتی که از این نهادها دریافت میکردهاند حذف شدهاند و بعد از مراجعه به این نهادها، به وزارت رفاه و پایگاه رفاه ایرانیان ارجاع شدهاند تا برای بهرهمندی مجدد از خدمات، دهک خود را تغییر دهند. ماجرا چه بوده است؟» گفت: پایگاه رفاه ایرانیان در هیچکدام از تصمیمات نهادهای مذکور مبنی بر حذف ارائه خدمات به برخی از افراد تحت پوشش این نهادها، نه در لایه کارشناسی و نه در لایه اجرایی طرف همکاری و مشورت نبوده است.
سرپرست پایگاه اطلاعات رفاهی ایرانیان وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی افزود: وسع (دهک) افراد به عنوان اطلاعات تولیدی پایگاه رفاه ایرانیان صرفاً در صورت درخواست در اختیار همه دستگاههای اجرایی علاقهمند قرار خواهد گرفت و دستگاهها تماماً با اختیار و مسئولیت خود میتوانند از این اطلاعات استفاده کنند. بهعبارتدیگر، ضمن دفاع از منطق وسع سنجی، تعیین محدوده اقشار دریافت کننده حمایت و اقشار حذف شده، با مشورت پایگاه رفاه نبوده و تصمیم مستقل و مختارانه دستگاههایی اعم از بنیاد شهید و امور ایثارگران، سازمان بهزیستی و … بوده است.
زریباف با بیان اینکه متأسفانه در موارد معدودی مشاهده شده است که برخی دستگاههای اجرایی از دهک اعلامی به عنوان جایگزین تمامی فرایندهای شناسایی و خدمترسانی خود استفاده کردهاند و پاسخگویی به متقاضیان خود را به بهانه دهک بندی به پایگاه رفاه ایرانیان ارجاع دادهاند تأکید کرد: بدیهی است دهک افراد به صورت دستی قابل تغییر نیست؛ فلذا ارجاع معدود برخی متقاضیان این نهادها که اکثراً از اقشار خاص و نیازمند حمایت جامعه هستند به یک نهاد دیگر که از اساس از تصمیمات نهاد متولی بیاطلاع است اقدام صحیحی به نظر نمیرسد.
وی در بخش دوم سخنانش به سوالاتی درباره روند جمع آوری اطلاعات در پایگاه رفاه ایرانیان پاسخ داد و درباره اینکه چه اطلاعاتی در پایگاه رفاه ایرانیان مورد استفاده قرار میگیرد؟ گفت: پایگاه رفاه ایرانیان در حال حاضر از حدود ۶۰ پایگاه داده کلان کشور بهره میگیرد. اطلاعات ساختار خانوار، خودرو، تراکنشهای بانکی، شرایط اجتماعی، حقوق، بورس، بیماران خاص و معلولین، مجوزهای صنفی، سفرهای خارجی، تسهیلات و سود بانکی و … ازجمله برخی اطلاعات مستخرج از پایگاه دادههای کشور موجود در پایگاه رفاه ایرانیان است.
سرپرست پایگاه اطلاعات رفاهی ایرانیان وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی درباره اینکه آیا از همه این اطلاعات در آزمون وسع استفاده میشود؟ اظهار کرد: آزمون وسع تاریخچه تخصصی طولانی و پیچیدهای در پایگاه رفاه ایرانیان دارد و به عواملی چون تحلیل تئوریک اقتصادی، کیفیت و اشراف دادههای ورودی، شهود مستخرج از دادهها و موارد تخصصی متعدد دیگر وابسته است. برخی اطلاعات پایگاه رفاه هم چون ساختار و بعد خانوار، ارزش خودروی خانوار، خرید کارت خانوار، وضعیت سرپرستی خانوار، وضعیت اشتغال اعضای خانوار، حقوق و دستمزد اعضای خانوار، سود بانکی، عضویت افراد معلول و یا دارای بیماری خاص در خانوار و … با اثرات مختلف متأثر از اهمیت، کیفیت و بازه زمانی اطلاعات، در آزمون وسع مورد استفاده قرار گرفته است.
زریباف ادامه داد: برخی موارد دیگر همچون تسهیلات دریافتی خانوار، سفرهای خارجی خانوار، مجوزات صنفی و … خارج از آزمون وسع و به منظور ارزیابی نتایج وسع سنجی مورد بهره برداری قرار میگیرند.
وی درباره اینکه متولی تولید دادههای موجود در پایگاه رفاه ایرانیان چه نهادی است؟ اظهار کرد: هر کدام از دادههای موجود در پایگاه رفاه ایرانیان متولی جداگانهای دارد و پایگاه رفاه هیچ اطلاعاتی را تولید نکرده و صرفاً بهرهبردار اطلاعات ثبت شده در دستگاههای مختلف است. به عنوان مثال اطلاعات ساختار و بعد خانوار توسط سازمان هدفمندسازی یارانهها، خودرو و سفرهای خارجی توسط فراجا، تراکنشهای بانکی توسط بانک مرکزی، حقوق و بیمه توسط صندوقها و خزانه و … تولید شده و در اختیار پایگاه رفاه ایرانیان قرار میگیرد.
سرپرست پایگاه اطلاعات رفاهی ایرانیان وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی افزود: البته قطعاً پایگاه رفاه در تعامل مستمر با دستگاههای مولد و متولی داده ارتقای کیفیت و بهروزرسانی دادههای ورودی را پیگیری میکند.
نحوه و روند دهکبندی درآمدی خانوار
زریباف در توضیح نحوه و روند دهکبندی درآمدی خانوار و در پاسخ به اینکه آیا دهک ۱۰ به معنای افراد مرفه کشور است؟ گفت: توجه به مفهوم "دهک" بسیار مهم است. از لحاظ آماری دهک به معنای یک دهم جمعیت کل کشور است و دهک درآمدی بیشتر از آنکه یک مفهوم مطلق اقتصادی باشد، یک مفهوم نسبی و جمعیتی است. یعنی دهک ۱۰ لزوماً به معنای قشر مرفه کشور نیست، دهک ۱۰ معادل ۱۰ درصد جمعیتی کشور است که در مجموع و پس از ترکیب آیتمهای وسعسنجی به نسبت مابقی جمعیت کشور بالاتر قرار میگیرند.
وی ادامه داد: توزیع وضعیت رفاهی در دهک ۱۰ یکنواخت نیست و تفاوت وضعیت رفاهی در داخل این دهک نیز وجود دارد. هم چنین پایینترین سطح دهک ۱۰ (مثلاً صدک (۹۱) تفاوت وضعیت رفاهی قابل توجهی با افراد حاضر در دهک ۹ (مثلاً صدک ۸۸) ندارد. نکته بسیار مهم این است که دهک ۱۰ از لحاظ جمعیتی همواره ثابت است. یعنی اگر جعیت ایران ۸۵ میلیون نفر باشد جمعیت دهک ۱۰ همواره ۸٫۵ میلیون نفر است (تقریباً معادل جمعیت شب شهر تهران). بنابراین اگر بنا باشد در هر مرحله از وسعسنجی افرادی از دهک ۱۰ خارج شوند و به دهکهای پایینتر بروند دقیقاً معادل تعداد همان افراد از دهکهای پایینتر به دهک ۱۰ اضافه میشوند.
سرپرست پایگاه اطلاعات رفاهی ایرانیان وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی تصریح کرد: فلذا اگر بنا باشد به شکل دقیق به فلسفه دهکبندی عمل شود در هر بار بررسی اعتراضات اگر افراد جدیدی مشمول دریافت یارانه شوند به همان میزان باید مشمولین قبلی یارانه حذف شوند و این یعنی افراد جدیدی به قرار گرفتن در دهک ۱۰ اعتراض خواهند داشت.
زریباف در پاسخ به پرسش دیگری مبنی بر اینکه چگونه افرادی که قبلاً یارانه ۴۰۰ هزار تومانی میگرفتند، اکنون یارانه ۳۰۰ هزار تومانی میگیرند؟ گفت: همان طور که در سؤال قبل شرح داده شد مفهوم دهکبندی به جمعیت ثابت هر دهک دلالت دارد. بنابراین اگر در هر مرحله از وسعسنجی افرادی از دهکهای بالاتر از سه به زیر آن بیایند ناگزیر افرادی از دهکهای یک تا سه به دهکهای بالاتر رفتهاند.
وی درباره چگونگی دهکبندی از سوی پایگاه رفاه ایرانیان و معیارهایی که برای افراد دارد گفت: دهکبندی عبارت دقیقی برای وظیفه پایگاه رفاه ایرانیان نیست، بلکه عبارت دقیق، وسعسنجی است. پس از اجرای فرایند وسعسنجی میتوان نتیجه آن را در قالب دهک، صدک، هزارک و یا هر ظرف جمعیتی دیگری مورد بهرهبرداری قرار داد. به عبارتی پایگاه رفاه ایرانیان خانوارهای کشور را بر مبنای ترکیب آیتمهای رفاهی رتبهبندی میکند.
سرپرست پایگاه اطلاعات رفاهی ایرانیان وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی افزود: معیار این روش رتبهبندی یا همان چیزی که از آن به اصطلاح به عنوان فرمول آزمون وسع یاد میشود، یک مکانیزم پیچیده است. دهها آیتم رفاهی و زمانی در این مکانیزم مؤثر است. در طول سالها، پژوهشهای متعددی با بهرهگیری از دانش داده، اقتصاد سنجی و هوش مصنوعی برای طراحی این مکانیزم صورت پذیرفته است و انباشت آنها امروز مورد بهرهبرداری قرار میگیرد.
زریباف با اشاره به اینکه این روند پژوهشی هم اکنون نیز با قدرت در حال ارتقاء و پیگیری است گفت: بنابراین این مکانیزم تک معیاره یا چند معیاره نیست که به عنوان مثال بتوان گفت افرادی که خودروی بالای فلان میلیون تومان یا گردش حساب بالای بهمان میلیون تومان دارند حذف شدهاند. ممکن است فردی خودرو نداشته باشد، اما دهها میلیارد تومان در بورس دارایی داشته باشد و امثالهم.
هم چنین این سازوکار یک فرمول ساده ریاضی هم نیست که بتوان با جمع چند عدد معیار، وسع افراد را استخراج کرد.