باید منافع فعالان زنجیره تولید فولاد کشور را به یکدیگر گره بزنیم

محمدیاسر طیب‌نیا مدیرعامل شرکت فولاد مبارکه صبح امروز در کنفرانس بین‌المللی استیل‌پرایس با بیان این که در زنجیره فولاد، شاهد توسعه‌ها و پیشرفت‌های خوبی طی چند دهه گذشته بوده‌ایم، اظهار کرد: امروز نگاه ما نسبت به زنجیره فولاد و مواد اولیه آن نگاه پایداری است.

وی در ادامه افزود: اگر امروز نگاه پایداری بر زنجیره فولاد حاکم نشود، متاسفانه در آینده‌ای نه‌چندان دور باید شاهد اتفاقات نامیمونی در این حوزه باشیم؛ علی‌رغم رکود در بازارهای جهانی فولاد(بالغ بر 500 میلیون تن ظرفیت استفاده‌نشده)، نزدیک به 80 درصد از ظرفیت‌های تولید فولاد در جهان مشغول به کار است.

رشد 7 درصدی تولید فولاد در کشورهای ایران و هند

مدیرعامل شرکت فولاد مبارکه با مقایسه‌ بازار جهانی فولاد و بازار فولاد کشورمان خاطرنشان کرد: رکود بازار جهانی فولاد با توجه به اتفاقات 8 ماه گذشته، شاهد افت تولید حدود 5 درصدی فولاد نسبت به مدت مشابه سال گذشته در جهان بوده‌ایم و پیش‌بینی می‌شود تا پایان سال جاری میلادی، نسبت به دو سال گذشته، شاهد افت تولید فولاد در عرصه بین‌الملل و جهانی باشیم.

وی اذعان داشت: علی‌رغم رکود در بازار جهانی فولاد، براساس آمار، از بین 10 فولادساز برتر جهان، ایران و هند بیش از 7 درصد رشد تولید داشته‌اند و این در حالی است که ظرفیت‌های جدیدی را طی ماه‌ها و سال‌های آتی به‌تدریج در جریان تولید قرار خواهند داد.

احتمال توقف تولید برخی از فولادسازان جهان

طیب‌نیا تصریح کرد: بازیگران اصلی در حوزه تولید فولاد جهان با کاهش 4 تا 5 درصدی میزان تولید مواجه بوده‌اند و در این میان میزان تولید فولاد در کشور ترکیه 9 درصد کاهش یافته است؛ با توجه به بحران انرژی در اروپا، کاهش قیمت جهانی فولاد و اتفاقات تکنولوژیک، در آینده نزدیک رقابت‌ها در عرصه جهانی تولید فولاد تشدید خواهد شد.

وی با اشاره به تغییر رویکرد تعدادی از فولادسازان جهان برای تولید آهن اسفنجی و فولاد به روش احیا مستقیم گفت: طی یک سال گذشته، قیمت سنگ آهن از 250 دلار به 95 دلار و قیمت تختال و فولاد نیز از 850 دلار به 450 دلار کاهش پیدا کرده و پیامد این کاهش قیمت‌ها، توقف برخی از خطوط تولید خواهد بود که به دلیل عدم رقابت‌پذیری، تعدادی از فولادسازان جهان در صورت تداوم این وضعیت امکان ادامه فعالیت نخواهند داشت.

وجود 16 میلیون تن ظرفیت بلااستفاده در بخش تولید فولاد کشور

مدیرعامل شرکت فولاد مبارکه با اشاره به تفاوت زنجیره فولاد با دیگر زنجیره‌های فلزات بیان کرد: زنجیره فولاد زنجیره پیچیده‌تری است و نوسانات این زنجیره بسیار بیشتر از سایر زنجیره‌هاست؛ طی یک سال گذشته میزان تولید آلومینیوم در کشور 20 درصد کاهش یافته و در حوزه تولید مس نیز شاهد کاهش 10 درصدی در کشور بوده‌ایم و میزان کاهش تولید طلا نیز 6 درصد بوده است.

وی ادامه داد: این در حالی است که طی یک سال گذشته در زنجیره فولاد کشور، شاهد کاهش 60 درصدی تولید سنگ آهن و کاهش 50 درصدی محصول نهایی فولاد هستیم؛ علی‌رغم نزدیک بودن میزان تولید فولاد با آمارهای جهانی در سال‌های گذشته، امروز بالغ بر 16 میلیون تن(بیش از 40 درصد) ظرفیت بلااستفاده تولید فولاد در کشور داریم که امکان بهره‌برداری آن وجود دارد؛ این شرایط سختی است که در زنجیره فولاد با آن مواجه هستیم و باید با نگاه پایداری در زنجیره فولاد برای رفع این معضلات چاره‌اندیشی کنیم.

کاهش 20 درصدی قیمت‌ها در زنجیره فولاد ایران

طیب‌نیا با اشاره به کاهش 20 درصدی قیمت‌ها در زنجیره فولاد ایران تأکید کرد: قیمت سنگ آهن و تختال در کشورمان حدود 22 درصد کاهش یافته است؛ قیمت آهن اسفنجی حدود 20 درصد و قیمت کنسانتره نیز 14 درصد کاهش پیدا کرده است.

وی با اشاره به روند نزولی تولید فولاد در کشور عنوان داشت: برای تولید هر تن فولاد نیازمند 200 دلار سرمایه‌گذاری هستیم اما برای تولید هر تن آهن اسفنجی تنها به 80 دلار و برای تولید هر تن کنتسانتره و گندله آهن فقط به 35 دلار سرمایه‌گذاری نیاز است؛ بنابراین عمده سودآوری در نیمه اول زنجیره تولید فولاد است.

زیان‌آوری در نیمه دوم زنجیره تولید فولاد در کشور

مدیرعامل شرکت فولاد مبارکه با ابراز تأسف نسبت به زیان‌آوری در نیمه دوم زنجیره تولید فولاد در کشور اضافه کرد: این زیان‌آوری در تولید ورق گالوانیزه بسیار مشهود است و این در حالی است که طی سنوات گذشته به اشتباه عمده سرمایه‌گذاری زنجیره تولید فولاد کشور، در بخش فولادسازی صورت گرفته است.

وی با بیان این که هدف‌گذاری زنجیره تولید فولاد کشور باید صادرات محصول نهایی باشد، ابراز داشت: در حال حاضر فولاد سومین رتبه صادرات کشور را از آن خود کرده اما همین میزان شاید کمتر از 50 درصد ظرفیت ما برای صادرات است که باید در این خصوص نیز چاره‌اندیشی شود.

ضرورت برنامه‌ریزی برای صادرات فولاد کشور با افزایش 20 میلیون تنی ظرفیت آن طی 3 سال آینده

طیب‌نیا تصریح کرد: با افزایش 20 میلیون تنی ظرفیت تولید فولاد طی 3 سال آینده باید برنامه‌ریزی جدی برای صادرات فولاد داشته باشیم؛ رقابت‌پذیری کشورمان در حوزه فولاد به شدت پایین است.

وی با اشاره به چالش‌های زنجیره تولید فولاد در کشور اظهار داشت: در حوزه‌های سیاست‌گذاری و ساختاری با مسائل زیادی در زنجیره تولید فولاد کشور مواجه هستیم؛ تأمین مواد اولیه، انرژی، زیرساخت، پایداری محیط زیست و محصولات کیفی نیز از دیگر چالش‌های مهم در این زنجیره است.

بروز محدودیت‌ها برای فولادسازان به دلیل تنوع کیفیت در مواد اولیه

مدیرعامل شرکت فولاد مبارکه گفت: صنعت فولاد با دیگر صنایع فلزی همچون مس و آلومینیوم که نیاز به مواد اولیه گسترده‌ای ندارند، بسیار متفاوت است؛ در صنعت فولاد با زنجیره گسترده‌ای از مواد معدنی و فراوری مواجه هستیم به‌گونه‌ای که بالغ بر صدها صنعت و هزاران شرکت بالادست کارخانجات فولادی مشغول به فعالیت هستند.

وی با بیان این که صنعت فولاد پیشران و موتور محرکه اقتصاد ملی است، افزود: زنجیره فولاد از پیچیدگی زیادی برخوردار است، به‌عنوان مثال سنگ آهن و زغال سنگ دارای کیفیت‌های خاص و متفاوتی هستند که در معادن مختلف داری شرایط مختلفی می‌باشند و فولادسازان نمی‌توانند هر سنگ آهنی را استفاده کنند که از این بابت محدودیت وجود دارد.

زنجیره فولاد کشور باید با نگاه پایداری و رقابت‌پذیری اداره شود

طیب‌نیا خاطرنشان کرد: مطالعات زیادی در جهان برای مدیریت مؤثر زنجیره تولید فولاد صورت گرفته و در این حوزه کشور ما نیاز به اقدامات جدی‌تری دارد؛ باید با نگاه پایداری و رقابت‌پذیری زنجیره فولاد کشور را اداره کنیم که در این زمینه نیاز به بازارسازی داریم.

وی با بیان این که مدیریت زنجیره فولاد شامل فراوری و تولید مواد اولیه، خرید و تدارکات لجستیک است، اذعان داشت: کشورمان نیازمند مدیریت مؤثر، سریع‌تر، کیفی‌تر و اقتصادی‌تر در زنجیره فولاد است؛ هزینه 12 دلاری حمل هر تن سنگ آهن از معادن داخلی به مراکز تولید فولاد در ایران نسبت به هزینه 5 دلاری حمل هر تن سنگ آهن از یک قاره به قاره دیگر غیر منطقی است.

هزینه غیر منطقی حمل مواد اولیه چالشی جدی در زنجیره تولید فولاد

مدیرعامل شرکت فولاد مبارکه درخصوص چالش‌های مواد اولیه در زنجیره تولید فولاد کشور ادامه داد: در برخی موارد به دلیل عدم وجود واگن و فقدان جاده‌های مناسب جهت حمل سنگ آهن با مشکلات زیادی مواجه هستیم؛ فولاد مبارکه بعد از سرمایه‌گذاری در سنگان جهت تأمین نیاز به مواد اولیه، در حال حاضر متحمل هزینه 25 دلاری به ازای حمل هر تن سنگ آهن از سنگان است، حال سؤال اینجاست که با چنین شرایطی چگونه می‌توانیم در بازارهای جهانی فولاد رقابت کنیم؟

وی با اشاره به عدم وجود شرایط لازم در ایران برای رقابت با دیگر فولادسازان جهان تأکید کرد: شرایط به‌گونه‌ای رقم نخورده که شرکت فولاد مبارکه بتواند تمامی نیاز خود به مواد اولیه را از معادن چادرملو و یزد تأمین کند و مجبور به سرمایه‌گذاری در سنگان شده است؛ قیمت هر تن سنگ آهن با هزینه حمل آن در بازارهای به 100 دلار می‌رسد که تأمین آن از طریق واردات نیز برای کشور صرفه اقتصادی ندارد.

ضرورت رعایت اهلیّت در واگذاری معادن کشور

طیب‌نیا با انتقاد به شیوه واگذاری معادن در کشور بیان داشت: خصوصی‌سازی معادن کشور(که از بیش از یک دهه قبل آغاز شده بود و زنجیره فولاد را ناهمگون کرد) و واگذاری معادن که همه با شعار عدالت، بهره‌وری و کارآمدی بیشتر صورت گرفته، نتیجه مطلوبی نداشته است.

وی با تأکید بر ضرورت رعایت اهلیّت در واگذاری معادن کشور اذعان کرد: همان‌طور که وزیر محترم صمت اخیراً در مصاحبه‌ای اشاره کردند، در واگذاری‌های جدید معادن، عامل اهلیّت رعایت می‌شود که این امر جای امیدواری دارد اما همچنان مشکل جدی در این حوزه دارد چراکه مبنای واگذاری قیمت مزایده است.

باید منافع فعالان زنجیره تولید فولاد کشور را به یکدیگر گره بزنیم

مدیرعامل شرکت فولاد مبارکه عنوان داشت: در حوزه مواد اولیه، برقراری پیوند مستحکم با تأمین‌کنندگان، سرمایه‌گذاری‌های مشترک و گره‌ زدن منافع فعالان زنجیره تولید فولاد کشور به یکدیگر برای کنترل قیمت سنگ آهن از اهمیت زیادی برخوردار است.

وی با بیان این که فعالیت در حوزه فراوری سنگ آهن‌های کم‌عیار و هماتیت بر عهده بخش معدنی کشور است، نه فولادساز تصریح کرد: متأسفانه هرچه پیش می‎‌رویم شاهد کاهش کیفیت سنگ آهن، ذخایر کیفی و Fe و افزایش میزان گوگرد هستیم.

مواجهه با انتظارات متضاد در زنجیره تولید فولاد کشور

طیب‌نیا با بیان این که زنجیره تولید فولاد کشور نیازمند یک نگاه ویژه است، ادامه داد: در حال حاضر سهام‌داران و ذینفعان این زنجیره، ذینفعانی با انتظارات متفاوت و سود حداکثری هستند؛ دولت نیز از این زنجیره انتظار سرمایه‌گذاری در حوزه‌های زیرساختی، حمل‌ونقل و انرژی دارد و معادن نیز به این زنجیره نگاه دیگری دارند.

وی با بیان این که جامعه از زنجیره تولید فولاد کشور انتظار اشتغال‌زایی و توسعه دارد، افزود: تأمین‌کنندگان زنجیره تولید فولاد انتظارات دیگری از این زنجیره دارند و فعالان حوزه محیط زیست و اقتصاد کلان نیز انتظارات ویژه خود را دارند؛ بنابراین ما با انتظارات متضادی در زنجیره تولید فولاد کشور مواجه هستیم و برای رفع این چالش باید فکر اساسی کنیم.

به‌جای یک جمع متکثر در صنایع معدنی، یک کلّ منسجم باشیم

مدیرعامل شرکت فولاد مبارکه با بیان این که وظیفه ما حرکت به سمت بهره‌وری بیشتر است، متذکر شد: اگر به منافع تمامی بازیگران زیست‌بوم صنعت فولاد و زنجیره ارزش آن توجه کردیم، خواهیم توانست مشکلات این حوزه را با کمک یکدیگر حل کنیم؛ اگر از منظر پایداری و نگاه ملی به چالش‌های زنجیره فولاد نگاه کنیم، می‌توانیم موانع صنعت فولاد کشور را پشت سر بگذاریم.

وی با بیان این که تنها 3 فولادساز در کشور سالیانه بیش از 2 میلیون تن تولید دارند، یادآور شد: صنایع متعددی در زنجیره تولید فولاد در حال فعالیت هستند و به جای این که در صنایع معدنی کشور یک جمع متکثر باشیم، باید یک کلّ منسجم و یک مجموعه برای تولید 40 میلیون تن فولاد باشیم.

وجود معادن و انرژی مزیّت کشور ماست

طیب‌نیا بیان داشت: از منظر بازار باید تابع قواعد بین‌المللی باشیم اما از منظر پایین‌دست می‌توانیم کار کنیم چراکه مزیّت کشور ما در دارا بودن معادن و انرژی است؛ بنابراین ما می‌توانیم در پایین‌دست یک کل منسجم باشیم. متأسفانه طی دهه‌های اخیر دچار بخشی‌نگری و نگاه جزیره‌ای در کشورمان شده‌ایم.

وی با بیان این که فرهنگ ایرانی فرهنگ تک‌روی نبوده است، تأکید کرد: طی دهه‌های گذشته نگاه فرابخشی در کشور کم‌رنگ شده و این به ضرر توسعه کشور است؛ هرکجا نگاه فرابخشی داشته‌ایم موفق بوده‌ایم که مصداق بارز آن در دفاع مقدس و جنگ تحمیلی بود، به‌طوری که فرماندهان نظامی نگاه بخشی نداشتند و همه به فکر حفظ مرزهای کشور بودند.

هرکجا نگاه ملّی و فرابخشی داشتیم، موفق بوده‌ایم

مدیرعامل شرکت فولاد مبارکه با بیان این که هرکجا نگاه ملّی داشتیم و در کنار یکدیگر بودیم، مشکلاتمان حل شد، خاطرنشان کرد: نگاه بخشی، منطقه‌گرایی، لابی‌گری و سهم‌خواهی در بخش‌های مختلف کشور آسیب‌زاست و در صنعت فولاد نیز یک آفت بزرگ محسوب می‌شود.

وی ادامه داد: وقتی محصولی در فولاد مبارکه به تولید می‌رسد، در تمام نقاط کشور مورد استفاده قرار می‌گیرد و نمی‌توانیم بگوییم محصول یک صنعت یا معدن منحصر به یک شهر یا یک استان خاص است؛ نگاه ملی داشتن یعنی ذخایر آبی یک منطقه، منحصر به آن منطقه نیست و باید نیاز دیگر نقاط کشور را تأمین ‌کند و اگر این نگاه را نداشته باشیم، از «شیخ‌بهایی‌ها» به «سلطان‌حسین‌ها» می‌رسیم.

نگاه ما در مدیریت مؤثر زنجیره تولید فولاد باید درون‌گرا باشد

طیب‌نیا با بیان این که باید برای ما مهم باشد که آیندگان راجع به ما چه خواهند گفت، اظهار کرد: وقتی سرمایه‌های ملی را به زنجیره تولید فولاد آورده‌ایم، باید سود آن به ذینفعان برسد؛ ما می‌توانیم زنجیره تولید فولاد را به‌عنوان یک صنعت مادر فعال نگه داریم چراکه به دلیل پیچیدگی و گستردگی زنجیره فولاد است که کشورهای مختلف دنیا با وجود وقوع هرگونه اتفاق، این زنجیره را حفظ می‌کنند.

وی اضافه کرد: ما می‌توانیم در سیاست‌گذاری‌های زنجیره تولید فولاد کشور نگاه فرابخشی و ملّی داشته باشیم و این زنجیره را بازسازی کنیم و اذغام‌های عمودی و افقی، اتحادهای استراتژیک را در این زنجیره به یکدیگر پیوند بزنیم؛ نگاه ما در مدیریت مؤثر زنجیره تولید فولاد باید درون‌گرا باشد چراکه مزیّت ما درونی است اما در حوزه بازار باید برون‌گرا باشیم و به سمت محصولاد جدید و کیفی برویم.

ایراسین