به نقل از اینسایدر، به رغم تصور رایج عموم در مورد بیقانونی در مرزهای ورای جو زمین، به نظر میرسد که حتی زمانی که زمین را ترک میکنید، همچنان تحت نظر مقامات هستید.
تا به امروز هیچ مورد شناخته شدهای از ارتکاب فرد یا افرادی به جرم در فضا وجود ندارد اما همانطور که فضا به طور فزایندهای بیشتر در دسترس بشر قرار میگیرد، این امکان وجود دارد که رفتارهای غیرقانونی که به طور منظم روی زمین رخ میدهند همراه با انسان به سمت کیهان پرتاب شوند.
با این حال، قوانین ذکر شده در کتابها، دهها سال قدمت دارند و اجرای آنها دشوار است. در سال ۱۹۶۷، گروهی متشکل از بیش از ۱۰۰ کشور، یک عهدنامه فضایی موسوم به «معاهده فضای ماورای جو»(Outer Space Treaty) را امضا کردند که به نوعی، منشور کبیر یا مَگنا کارتای(Magna Carta) قوانین فضایی به شمار میآید. اصول کلی این سند زیاد اما جزئیات آن کم است.
مَگنا کارتا منشور قانونی انگلیسی است که بهطور رسمی در سال ۱۲۱۵ به تصویب رسید. این منشور به زبان لاتین نوشته شده و به همین نام شناخته میشود. ترجمه متداول مگنا کارتا، منشور کبیر است.
اگر در فضا قانون را زیر پا بگذاریم چه اتفاقی میافتد؟
رهبران کشورهای فضایی که معاهده فضای ماورای جو را در سال ۱۹۶۷ امضا کردند
این معاهده به طور کلی بیان میکند که فضا باید برای استفاده همه ملتها آزاد باشد و اجرام آسمانی مانند ماه باید منحصراً برای اهداف صلحآمیز استفاده شوند.
علاوه بر آن این عهدنامه، ملتها را از ادعای مالکیت بر فضای ماورای جو و اجرام آسمانی منع میکند و به همین دلیل است که کنگره آمریکا در ماه نوامبر سال ۱۹۶۹ قانونی را تصویب کرد که در آن تاکید میشد که نصب پرچم بر روی ماه طی ماموریت آپولو ۱۱، "یک ژست نمادین از غرور ملی در کسب این دستاورد" بوده و به معنای وجود ادعایی از سوی ایالات متحده بر آن نیست.
در حالی که اجرای این معاهده دشوار است، اما اگر کشوری، فرد یا شرکتی این دستورالعملها را نقض کند، برای مثال با پرتاب یک سلاح هستهای در فضا یا نصب پرچم روی یک سیارک و اعلام مالکیت بر آن، سایر کشورهای فضایی میتوانند کشور خاطی را تحریم کنند.
اگرچه تا به امروز هیچ اتهام جنایی یا محکومیت شناخته شدهای در فضا وجود ندارد، اما با حضور هرچه بیشتر شرکتهای تجاری و خصوصی در فضا، این موضوع میتواند تغییر کند.
در روز ۲۳ ژوئن همان سال، قانونگذاران در کانادا قانونی را تصویب کردند که به دولت اجازه میدهد فضانوردان کانادایی را برای جنایات مرتکب شده در ماه متهم کند. در ادامه به نحوه محک زدن قوانین فضایی، از آزمایشهای موشکی مخرب گرفته تا از دست دادن مهلت مالیاتی برای رسیدن به یک ماموریت لحظه آخری، میپردازیم.
زبالههای فضایی ایجاد شده پس از آزمایش ضد ماهوارهای روسیه
آزمایش موشکی ضد ماهوارهای روسیه ابر خطرناکی از زباله فضایی ایجاد کرد
قانون: معاهده فضای ماورای جو در سال ۱۹۶۷، بیان میکند که طرفین باید تمام فعالیتهای خود در فضای ماورای جو را با در نظر گرفتن مصالح سایر طرفهای فضایی به انجام برسانند.
مثال: روسیه به طور عمدی ماهواره خود را منهدم کرد و باعث ایجاد زبالههای مداری با عمر طولانی در اطراف زمین شد که ماهوارهها و ایستگاههای فضایی دارای سرنشین را در معرض خطر قرار میدهند.
چندین دولت تا کنون سلاحهای ضد ماهوارهای خود را آزمایش کردهاند که در نتیجه آثاری از زبالههای فضایی در مدار به جا گذاشتهاند.
در ماه نوامبر سال ۲۰۲۱، روسیه یک آزمایش تسلیحاتی ضد ماهوارهای انجام داد که طی آن به طور عمدی یکی از ماهواره های خود به نام "Cosmos ۱۴۰۸" را که سالها بود غیر قابل استفاده شده بود با موشک مورد هدف قرار داد. این ماهوارهی از کار افتاده به هزاران قطعه تبدیل شد که همچنان در مدار زمین میچرخند و خطر آسیب رسیدن به سایر ماهوارهها یا وسایل نقلیه سرنشیندار را افزایش میدهند.
به گفته ناسا، ایستگاه فضایی بینالمللی در روز ۲۴ اکتبر ۲۰۲۱ مجبور شده است برای جلوگیری از برخورد با بقایای این ماهواره مسیر خود را کمی تغییر دهد.
بر اساس دادههایی که توسط «بنیاد جهان امن» تهیه شده است، انواع مختلفی از آزمایشهای ضد ماهوارهای از سال ۱۹۵۹ توسط ایالات متحده، روسیه، چین و هند انجام گرفته است. سال گذشته، ایالات متحده تبدیل به اولین کشور فضاپیمایی شد که آزمایش تسلیحات ضد ماهوارهای را ممنوع اعلام کرد.
دسترسی به حساب بانکی همسر سابق در فاصله ۲۴۰ مایلی از زمین
فضانورد ناسا آن مک کلین در روز سوم دسامبر ۲۰۱۸
قانون: ممنوعیت سرقت اطلاعات هویتی و دسترسی نابجا به سوابق مالی خصوصی
مثال: یک فضانورد ناسا متهم به دسترسی به حساب بانکی همسر سابقش در طول زندگی در ایستگاه فضایی بینالمللی شد.
در سال ۲۰۱۹، فضانورد ناسا آن مککلین(Anne McClain) به ارتکاب اولین جرم در فضا متهم شد.
نیویورک تایمز گزارش داد، در طول اقامت مککلین در ایستگاه فضایی بینالمللی از ماه دسامبر سال ۲۰۱۸ تا ماه ژوئن سال ۲۰۱۹، همسر این فضانورد آمریکایی، او را به استفاده از رایانهای متعلق به ناسا برای ورود غیرقانونی به حسابهای بانکی شخصیاش متهم کرد.
ایستگاه فضایی بینالمللی توافقنامه بیندولتی خود را دارد که کشورهای شریک در پروژه این ایستگاه فضایی آن را در سال ۱۹۹۸ امضا کردند. این توافقنامه بیان میکند که هر کشوری که در ایستگاه فضایی بینالمللی مشارکت دارد، بر کارمندان خود در فضا صلاحیت کیفری دارد. اگرچه تا زمانی که فرد قربانی متعلق به سایر کشورهای حاضر در ایستگاه فضایی نباشد.
ناسا پیش از شروع تحقیقات در مورد این حادثه از اعتبار مککلین دفاع کرد و در نهایت دریافت که ادعاها علیه او نادرست بودهاند. همسر سابق مککلین، که این اتهامات را به کمیسیون تجارت فدرال ارائه کرده بود، چندی بعد متهم به ارائه اظهارات نادرست به مقامات فدرال شد.
از دست دادن مهلت مالیاتی به دلیل سفر فضایی لحظه آخری
جک سویگرت در سال ۱۹۷۰
قانون: رعایت قانون مالیاتی ایالات متحده آمریکا
مثال: یک فضانورد آپولو پس از آن که در لحظات آخر در ماموریتی به فضا گنجانده شد، آخرین مهلت تکمیل پرونده مالیاتی خود در تاریخ ۱۵ آوریل سال ۱۹۷۰ را از دست داد.
در سال ۱۹۷۰، جک سویگرت(Jack Swigert)، فضانورد آپولو ۱۳، متوجه شد که پرونده مالیات بر درآمد خود را به موقع تکمیل نکرده است و اکنون یک مشکل وجود داشت. او در فضا بود.
سویگرت در آخرین لحظات به خدمه آپولو ۱۳ اضافه شد. از آنجایی که پس از رد صلاحیت پزشکی یک فضانورد دیگر باید خود را به ماموریت میرساند، موفق به ثبت مالیات خود بیش از خروج از زمین نشده بود.
براساس رونوشت رسمی منتشر شده توسط ناسا سویگرت از مسئول کنترل ماموریت میپرسد: بچهها شما پرونده مالیات بر درآمد خود را تکمیل کردهاید؟ مسئول کنترل ماموریت به خنده میافتد و سویگرت میگوید: آنقدر هم خندهدار نیست، همه چیز در آنجا(زمین) به سرعت اتفاق افتاد و من نیاز به تمدید دارم.
در نهایت، اداره دارایی مهلت را برای سویگرت تمدید کرد، زیرا او از نظر فنی "خارج از کشور" بود.