چرخه تکراری مثبت و منفی در هفته های برجامی

شمانیوز نوشت: برجام، کلمه‌ای که چندین سال زندگی، اقتصاد و سیاست کشورمان را تحت تاثیر قرار داده است. روزهای ابتدایی کلمه «برجام» خوشحالی و تفکرات رفع مشکلات اقتصادی و تورمی را برای مردم در پی داشت اما به مرور زمان خود کشورهای اروپایی و آمریکایی موجبات ریزش این اعتماد و اطمینان را با بازی‌های دوره‌ای مذاکراتی فراهم آوردند. اکنون دوباره مذاکرات توافق میان ایران و آمریکا در دولت سیزدهم در چند مرحله شروع شده است. مراحلی که هر بار در اوایل هفته آمریکا و اروپا یا سازمان بین‌المللی انرژی هسته ای ایران متهم می‌کند، در اواسط هفته به راهکار توافق در دسترس می‌اندیشند و در آخر هفته توافق را در دسترس می‌بینند و اعلام می‌کنند؛ پیش‌نویس در حال آماده شدن است.

چرخه اوایل تا اواخر هفته، به صورت تکراری در حال برگزاری می‌باشد. البته بی‌انصاف نباشیم و بدانیم این در حالی است که مسئولین جمهوری اسلامی ایران هم خود را وقف این مذاکرات نکرده و قاطعانه در جهت دستیابی به منافع و منابع دیگر برای بهبود شرایط سیاسی و اقتصادی در سطح بین‌الملل تلاش می‌کنند.

اوایل که اسم «برجام» می‌آمد مردم از توافق استقبال می‌کردند - اگرچه با شک و دودلی نسبت به بدعهدی‌های ثبت شده اروپا و آمریکا در طول تاریخ  به این موضوع می‌نگریستند- اما در نهایت به خاطر فشارهای اقتصادی و تورمی امیدوار بودند که توافق برجامی راهگشای تعادل عرضه و تقاضا و ارزش پول ملی بشود. پس از پاره کردن برجام توسط ترامپ بسیاری نیز به جرگه بی‌خیالان نسبت به مذاکرات هسته‌ای و توافق با آمریکا پیوستند. همان‌هایی که امیدوار به برقراری ارتباط بودند اکنون می‌گویند؛ نان بازو و قدرت زانو را عشق است. آنها، هدفگذاری مسئولین را برای افزایش تولیدات داخلی و دیپلماسی‌های اقتصادی را در کشورهای هم‌عقیده و دوست با ایران، از بهترین و بی‌اثر کننده ترین راهکارها در برابر تحریم‌ها و بازی های غربی می‌دانند.

 آمریکا همچنان به اتهامات خود بر علیه ایران با نام هشدارها در خصوص پیشرفت برنامه هسته‌ای ایران و نزدیک شدن تهران به مرحله ساخت سلاح اتمی، ادامه داده و تردیدهای جدیدی درباره احیای توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ مطرح کرده است.

این روزها دوباره صداهایی از در دسترس بودن توافق شنیده می‌شود به نحوی که در آخرین اظهارنظر «جوزپ بورل» رئیس اتحادیه اروپا اعلام کرده که پیش‌نویس مصالحه‌ای برای جلوگیری از وقوع یک «بحران خطرناک» را آماده و ارائه کرده است. 

جوزپ بورل روز سه‌شنبه با اشاره به ۱۵ ماه «مذاکرات سازنده و فشرده» برای احیای توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ میلادی قدرت‌های جهانی با ایران از طرف‌های درگیر در مذاکرات وین خواست متن مصالحه و توافق مهیا شده را بپذیرند تا از پیشرفت شرایط به سمت یک وضعیت بحرانی و غیرقابل کنترل جلوگیری شود.

رئیس دیپلماسی اتحادیه اروپا در ستونی به قلم خود که توسط نشریه فایننشال تایمز منتشر شد تاکید کرد که این توافق کامل و تمام عیار نیست اما بهترین توافق ممکن است که وی به عنوان تسهیل و هماهنگ‌کننده مذاکرات اجرایی شدن آنرا امکان پذیر می‌داند.

مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا سپس در مقاله خود هشدار می‌دهد که در صورت رد شدن این مصالحه پیشنهادی خطر یک بحران هسته‌ای خطرناک پیش رو خواهد بود.

پیش‌نویس مصالحه پیشنهادی اتحادیه اروپا که توسط جوزپ بورل ارائه شده به «جزئیات» لغو تحریم های اعمال شده علیه ایران و اقدامات هسته ای لازم از سوی تهران برای احیای برجام می پردازد.

بر همین اساس، «انریکه مورا» معاون مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و هماهنگ‌کننده هیأت این اتحادیه در مذاکرات رفع تحریم‌ها در پیامی که در صفحه توییتری خود منتشر کرد، با اشاره به اظهارات اخیر «جوزپ بورل» مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا تصریح کرد که بهترین توافق ممکن برای تمامی طرف‌ها روی میز قرار گرفته است و همه طرف‌های برجام باید گام آخر را بردارند.

در طرف دیگر مذاکرات کشور آمریکا قرار دارد که در گذشته نشان داده است نمی‌توان به آن اعتماد کرد. چرا که هر بار با یک بهانه آماده شروع بحران‌افکنی در سطح منطقه و همزمان با آن افکار جهانی را در یک روند مذاکراتی درگیر می‌کند.

ند پرایس، سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا در یک کنفرانس خبری در پاسخ به این سوال که آیا ارزیابی اخیر جوزپ بورل از وضعیت مذاکرات احیای توافق هسته‌ای مبنی بر این که دیگر فضایی برای مصالحه در این زمینه وجود ندارد و به نوعی پایان این مذاکرات را اعلام کرده است، برای دولت جو بایدن قابل قبول است یا نه، گفت: ما قرار نیست به طور علنی مذاکره کنیم. آنچه می‌توانم بگویم، این است که ما در حال بازبینی پیش‌نویس تفاهم‌نامه بر سر بازگشتی دوجانبه به اجرایی کردن کامل برجام[توافق هسته‌ای] هستیم که نماینده ارشد اتحادیه اروپا[جوزپ بورل] آن را در اختیار ما، ایران و دیگر شرکای برجام گذاشته است. ما واکنش‌مان را مستقیما با اتحادیه اروپا در میان خواهیم گذاشت.

علی باقری، مذاکره کننده ارشد ایران نیز شب گذشته با استناد به آنچه آقای بورل در مقاله خود به آن اشاره کرده، در توئیتی نوشت:‌ «در طول هفته گذشته، تبادل نظرهای جدی و سازنده‌ای با طرف‌های مقابل پیرامون مذاکرات وین انجام شده است. هماهنگ کننده ایده‌های خود را برای جمع‌بندی مذاکرات ارائه کرده، ما نیز ایده‌هایی برای جمع‌بندی مذاکرات، هم از لحاظ شکلی و هم محتوایی داریم که به اشتراک گذاشته خواهد شد.»

از سوی دیگر حسین امیر عبداللهیان، وزیر امور خارجه کشورمان نیز روز سه‌شنبه در جریان گفتگوی تلفنی با همتای کویتی خود خواستار واقع‌بینی آمریکا برای حل مسئله هسته‌ای ایران کشورش شد و تصریح کرد که طرف آمریکایی باید رویکردی واقع‌بینانه در پیش بگیرد تا مذاکرات به مرحله نهایی خود برسد.

ایران روز دوشنبه هشدار داد که برای احیای توافقنامه هسته‌ای متزلزل سال 2015 خود با قدرت های جهانی عجله نخواهد کرد و دسترسی به یک توافق خوب را مدنظر قرار داده است.

آنچه که روشن است، موضع صریح و روشن ایران در این مذاکرات و بدعهدی از پیش مشخص شده طرف‌های اروپایی و خصوصا آمریکا است. جمهوری اسلامی ایران اتهامات وارد شده با وجود اذعان آژانس بین‌المللی اتمی درباره همکاری های سازنده ایران با این آژانس را بی‌اساس می‌خواند و خواهان متنفع شدن اقتصادی صددرصدی از توافق در مذاکرات هسته ای و یا همان احیای برجام است. همانطور که بارها مسئولین کشورمان گفته اند، در این راه از هیچ‌کوشش و همکاری فروگذار نخواهد بود اما در عین حال تحمل زورگویی و بازی موش و گربه از طرف کشورهای عضو اتحادیه اروپا و آمریکا را ندارد و اجازه نخواهد داد تا خدشه‌ای به اعتبار و حیثیت ایرانیان وارد شود.